همه چیز درباره دستگاه داخل رحمی یاIUD

اگر برای پیشگیری از بارداری آی یو دی را انتخاب کرده اید، آمادگی برای گذاشتن هر نوعی که انتخاب می کنید یکسان است. با ما همراه باشید تا درباره انواع آی یو دی و روش گذاشتن آی یو دی و مراقبت پس گذاشتن IUD آشنا شوید.

آی یو دی یک وسیله انعطاف پذیر T شکل است که درون رحم جایگذاری می شود. انواع مختلف ابزار درون‌زهدانی(IUD) عبارتند از: میرنا، کایلینا، لیلتا و اسکایلا که مقدار کمی پروژستین لوونورژسترول آزاد کرده و به ترتیب به مدت شش، پنج، چهار و سه سال اثر دارند.

پاراگارد تنها نوع آی یو دی است که دارو آزاد نمی کند و به مدت 12 سال می تواند در رحم قرار گیرد. گذاشتن آی یو دی مس اندود شده پاراگارد، اسپرم کش است.
پزشک یاماما بدون تماس با واژن یا تیغه های اسپکولوم، سوند را وارد کرده. انتهای سوند گرد است تا از سوراخ شدن رحم جلوگیری کند. بعضی پزشکان بجای سوند رحمی از آسپیراتور اندومتر استفاده می کنند. عمق رحم باید بین 6 تا 9 سانتیمتر باشد. از IUD در رحم با عمق کمتر از 6 سانتیمتر استفاده نمی شود.

جایگذاری آی یو دی
پس از خارج کردن سوند، پزشک یاماما IUD را از بسته خارج کرده و آن را آماده جایگذاری می کند. بازوهای آی یو دی تا می شود و لوله حاوی آی یو دی جایگذاری می شود. آی یو دی بر اساس عمقی که توسط سوند مشخص شد، با استفاده از یک میله در لوله، در جای خود قرار می گیرد. با خروج آی یو دی از لوله و قرار گیری در محل درست در رحم، بازوهای آی یو دی به شکل حرف تی باز می شوند.

گذاشتن آی یو دی کار پیچیده ای نیست. با اینکه کمی ناراحتی وجود دارد ولی کل مراحل چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد. ممکن است طی این اقدام، گرفتگی و احساس نیشگون حس کنید. بعضی زنان احساس سرگیجه می کنند.

کشیدن نفس عمیق کمک کننده است. اغلب زنان احساس ناراحتی در طی جایگذاری را دارند، ولی کمتر از 5 درصد درد متوسط تا شدیدی حس می کنند. تهوع، استفراغ و غش کردن در کمتر از 1 درصد از زنان رخ می دهد. این مشکلات مختصرند و به ندرت نیاز به خارج کردن آی یو دی است و آی یو دی گذاری بعدی را تحت تأثیر قرار نمی دهد.

زنانی که تا به حال زایمان نکرده اند، زایمان کمی داشته اند و یا زمان زیادی از آخرین زایمانشان گذشته است بیشتر احتمال دارد که دچار این مشکلات شوند.
شایعات در مورد IUD
شایعات اشتباهی که در مورد استفاده از IUD بین افراد پخش شده است شامل موارد زیر است:

اگر تا بحال زایمان نکرده باشید نمی توانید از این روش استفاده کنید.
این روش سبب ناباروری و بیماری التهابی لگن می شود.
این روش ایمنی نیست.
قبل از گذاشتن آی یو دی همه این شایعات را نشنیده بگیرید تا نگرانی نداشته باشید و در حین جایگذاری احساس بهتری داشته باشید.

قبل از آی یو دی گذاشتن
بعضی همکاران، یکساعت قبل از گذاشتن آی یو دی در رحم توصیه می کنند که از یک داروی ضد درد استفاده شود که بدون نیاز به نسخه پزشک مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مانند 600 تا 800 میلی گرم ایبوپروفن (موترین یا ادویل)) استفاده کنید.

این کار به کاهش گرفتگی و ناراحتی در طی جایگذاری کمک می کند. اگر در مطب پزشک، پدهای بهداشتی وجود ندارد، از خانه یکی با خود همراه داشته باشید تا اگر پس از جایگذاری خونریزی داشتید، از آن استفاده کنید.

بهترین زمان گذاشتن آی یو دی
عموما همکاران درمطب تمام وسایل مورد نیاز برای جایگذاری آی یو دی را آماده دارند. قبل از جایگذاری باید در مورد روش کار توضیح دهد و به سؤالات و نگرانی های شما پاسخ دهد تا به آرامش شما کمک کرده و جایگذاری را راحت تر و کم درد تر کند.

اگر جایگذاری را در 7 روز دوره قاعدگی انجام ندهید، پزشک قبل از اقدام به جایگذاری یک تست حاملگی می گیرد تا احتمال حاملگی را رد کند.
سپس یک معاینه دودستی انجام می دهد (دو انگشت را وارد واژن کرده و با دست دیگر از روی شکم ارگان های داخل لگن را لمس می کند). این کار برای تعیین دقیق محل قرارگیری، قوام، اندازه، تحرک رحم و درد که نشانه ای از عفونت است، انجام می شود.

نحوه گذاشتن آی یو دی
در این مرحله، پزشک با اسپکولوم که شبیه به منقار اردک است، واژن را باز نگه می دارد. این وسیله وارد واژن شده و سپس تیغه های آن را باز کرده و با استفاده از زائده ای که روی دسته آن قرار دارد، آن را باز نگه می دارند.

سپس به منظور داشتن محیطی کاملا استریل برای کاهش احتمال عفونت، دهانه رحم و بخش های قدامی و خلفی واژن با استفاده از محلولی ضدعفونی کننده تمیز می شود. بعضی پزشکان از یک بی حسی موضعی مانند ژل لیدوکائین 5 درصد در دهانه رحم برای کاهش ناراحتی استفاده می کنند.

سپس با استفاده از یک تناکولوم، به ثابت ماندن دهانه رحم کمک می کنند. تناکولوم یک وسیله بلند و باریک است که به منظور ثابت کردن رحم، به دهانه رحم وصل می شود.

اندازه گیری رحم و کانال دهانه رحم
پزشک با استفاده از یک وسیله استریل بنام سوند، طول و جهت کانال دهانه رحم و رحم را اندازه می گیرد. این کار خطر سوراخ شدن رحم بوسیله آی یو دی را که معمولا به دلیل جایگذاری عمیق آی یو دی در زاویه اشتباه رخ می دهد، کم می کند.
 آیا IUD نیاز به تعویض دارد؟
پس از جایگذاری آی یو دی، لوله، میله درون آن، تناکولوم و اسپکولوم از واژن خارج می شود. این دستگاه درون رحم باقی می ماند. نخ هایی که به آی یو دی وصل هستند از طریق لوله رحمی درون واژن آویزان می شوند.

پزشک یاماما 2.5 تا 5 سانتیمتر از نخ که آن از دهانه سرویکس آویزان است را باقی می گذارد و بقیه را می چیند. نخ نباید از واژن بیرون بزند، ولی آنقدر هم بلند است که با دست از درون واژن حس شود (اینگونه زن می تواند بررسی کند که آی یو دی سر جایش باشد).

پزشک یاماما باید در مورد نحوه لمس کردن نخ ها به شما آموزش دهد و نوع آی یو دی جایگذاری شده (پاراگارد، اسکایلا، کایلینا، لیلتا و میرنا) و زمان تعویض آن را به شما بگوید. بیشتر پزشکان کارتی که حاوی تمام این اطلاعات است به شما تحویل می دهند.

در غیر این صورت اطلاعات را بنویسید و در جای مطمئن نگه دارید یا در اپلیکیشن ها و تقویم های یادآوری یادداشت کنید، چرا که بعدا پزشک نمی تواند با معاینه نوع و زمان جایگذاری آی یو دی را بفهمد و بداند که چه موقع نیاز به خارج سازی است.

بعد از گذاشتن آی یو دی
اغلب زنان در طی جایگذاری احساس ناراحتی اندکی می کنند و بلافاصله می توانند کارهای روزانه خود را از سر گیرند. از آنجا که نمی دانید که واکنش تان به جایگذاری چگونه خواهد بود، ممکن است نیاز باشد همراه کسی بروید تا بعدا شما را تا خانه همراهی کند.

بعضی زنان بعد از جایگذاری هم احساس گرفتگی می کنند، زیرا رحم شان در حال تنظیم جای آی یو دی است. گرفتگی باید با گذشت زمان و با استراحت و داروی ضد درد برطرف شود.
ممکن است در چند روز اول خونریزی و لکه بینی داشته باشید که طبیعی است. اگر خونریزی مداوم و سنگین باشد، باید با مراقب سلامت خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که عفونت نکرده باشید.

ممکن است اولین قاعدگی پس از جایگذاری سنگین تر و زودتر از موعد شود. پس از اولین قاعدگی خود، یک ملاقات پیگیری ترتیب دهید (بین چهار تا شش هفته پس از جایگذاری آی یو دی) تا مطمئن شوید که IUD سر جای خود است.

انواع آی یو دی و نحوه تاثیر آن ها
می توانید به محض اینکه پس از آی‌یودی گذاری احساس راحتی داشتید، مقاربت کنید (مگر اینکه آی یو دی در 48 ساعت پس از زایمان جایگذاری شود).

– آی یو دی پاراگارد بلافاصله پس از جایگذاری، از بارداری پیشگیری می کند.

– میرنا، کایلینا، لیلتا و اسکایلا تنها اگر در 7 روز اول شروع قاعدگی جایگذاری شوند، بلافاصله از بارداری پیشگیری می کند.

اگر میرنا را در هر زمانی غیر از این زمان جایگذاری کنید، باید تا یک هفته پس از جایگذاری از سایر روش های پیشگیری (مانند کاندوم، اسفنج و اسپرم کش) استفاده کنید. پس از 7 روز، پیشگیری آی یودی آغاز می شود.

بعضی از متخصصین برای کاهش خطر بارداری، توصیه به استفاده از کاندوم به عنوان یک روش پشتیبان در اولین ماه پس از آی یو دی گذاری می کنند.
دوام آی یو دی(IUD)
در چند هفته اول، هر چند روز یکبار و در طی قاعدگی ها نخ های IUD را چک کنید تا مطمئن شوید که سر جایش قرار دارد. پس از قاعدگی اول (یا کمتر از سه ماه پس از جایگذاری) ملاقات پیگیری داشته باشید تا از محل آی یودی اطمینان حاصل کنید.

بعضی زنان (طی این چکاپ) از پزشک خود می خواهند که نخ های آی یو دی را کوتاهتر کنند، زیرا همسرتان نخ ها را در طی مقاربت حس می کند. در این صورت ممکن است نخ ها آنقدر کوتاه شوند که زن قادر به لمس آن ها نباشد.

پس از چکاپ اول، چکاپ های بعدی همزمان با معاینات زنان دوره ای انجام می شود. یکی از مزایای آی یودی این است که پس از جایگذاری، زن نیازی نیست که کار دیگری انجام دهد.

 علایم جابجایی ای یو دی
اگر رشته های کوتاه تر از حد معمول باشد.
اگر رشته هایی که به نظر می رسد ناهموار است، احتمال جابه جایی آی یو دی وجود دارد.
اگر رشته های خارج از مکان وجود داشته باشد.
اگر رشته های از دست رفته باشد.
همانطور که می دانید یک یا دو رشته نخ از آی یو دی آویزان است که تا واژن ادامه دارد. پزشک به شما آموزش می دهد که چگونه می توانید متوجه شوید که دستگاه سرجایش قرار دارد.

چک کردن آی یو دی در ماه اول باید چند بار انجام شود، سپس بعد از هر دوره قاعدگی و در فواصل منظم باید چک شود.

خانمها حتمأ باید هر ۶ ماه به منظور رویت نخ آی یو دی به پزشک نیز مراجعه نمایند تا در صورت دیده نشدن نخ، آن را خارج کنند.

در صورت عدم مشاهده نخ آی یو دی احتمال بروز حاملگی بالا می رود، آن هم از نوع خارج رحمی که می تواند برای بیمار کشنده باشد.

آیودی، در صورتی که درست کار گذاشته شده و به شرط چک و کنترل منظم هر ۶ ماه یکبار پس از گذاشته شدن در حفره رحم ،حدود ۹۹٫۸ درصد. در پیشگیری از بارداری موفق است .

میزان خروج خودبخود ای یو دی در ماههای اول پس از کار گذاشته شدن به ویژه در ۱ ماه اول تا ۳ درصد، اعلام شده است. در صورتی که احساس می کنید نخ ای یودی در هنگام شستشوی خودتان ، لمس می شود و یا درد و وسوزش در ناحیه دهانه رحم به پزشک و مامای خودتان مراجعه کنید.

پیگیری بعد از گذاشتن آیودی

مراجعه‌های پیگیری IUD در مراکز ارائه‌ی خدمت (مراکز بهداشتی، مطب پزشک و غیره) دو دسته هستند و به شرح زیر انجام می‌شوند:مراجعه‌هایی که به منظور کنترل انجام می‌شوند:

یک ماه پس از کارگذاری IUD (پس از پایان خونریزی قاعدگی)

و بعد از آن هر ۶ ماه یک بار در دوره‌ی پاکی باید برای بررسی نخ IUD مراجعه کنید.

اما در این پیگیری‌ها معاینه‌ی لگن ضرورتی نداشته و فقط در موارد وجود بیماری‌های منتقله از راه تماس جنسی (STI) و بیماری‌های التهابی لگن (PID) و خروج نسبی یا کامل IUD معاینه‌ی لگن توصیه می‌شود. کم‌خونیِ فقر آهن در استفاده‌کنندگان از IUD که خونریزی‌های شدید دارند نباید مورد غفلت قرار گیرد. اندازه‌گیری هموگلوبین سری اول، یک ماه پس از گذاشتن IUD و سری بعد، سه ماه پس از گذاشتن IUD انجام خواهد شد.
ورزش بعد از گذاشتن ای یو دی
آی یو دی وسیله متحرکی نیست که بتواند حرکت کند و معمولا در جای خود باقی میماند. تنها امکان جابجایی آی یو دی به طرف پایین و داخل واژن است که خطری برای سلامت فرد ندارد.

رحم در داخل حفره لگن قرار دارد و توسط استخوانهای لگنی محافظت ميشود. بنابراين رحم در شرایط فيزيكي مختلف ثابت ميباشد. زماني كه آی یو دی در داخل رحم كارگذاشته ميشود، در واقع در حفره رحمي ثابت شده و توسط رحم و استخوان لگن محافظت میشود.

بنابراین با انجام کارهای سنگین مانند كشاورزي و یا پیاده روی و دویدن جابجا و كج نمیشود. همچنین خروج آی یو دی با کار سنگین به همین دلیل اتفاق نمیافتد.

وضعیت قرارگیری آی‌یو‌دی در داخل رحم به نحوی است که در حالت‌های مختلف بدن (نشستن، ایستادن، خم شدن) هیچ ‌گونه مشکلی به وجود نمی‌آورد. همه خانم‌های شاغل، چه قالیباف و کشاورز و چه کارمند باید بدانند که انجام این کارها بدون رعایت وضعیت صحیح قرارگیری بدن، می‌تواند مشکلاتی را برای کمر، گردن و ستون فقرات ایجاد کند، اما این مساله هیچ ارتباطی به استفاده کردن یا نکردن از آی‌یو‌دی ندارد.