اسپرم مردان وناباروری
در سال های اخیر یکی از دغدغه های اصلی بعضی از زوجین، حل مشکل ناباروری است. چیزی حدود پنجاه درصد از ناباروری ها از مشکلات مردانه به عنوان مثال ضعیف بودن و تعداد کم اسپرم ها ناشی شده که نیاز به درمان مرد دارد. اختلال پایین بودن تعداد اسپرم، می تواند یک نفر از هر 25 مرد را درگیر کند که تحت تأثیر عواملی همچون چاقی، استرس و رژیم غذایی نامناسب است. در صورتی که شما هم جزء آن دسته از افرادی هستید که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنید، به احتمال زیاد به دنبال راهکارهایی جهت افزایش اسپرم ها و قدرت آنها هستید تا با این کار، شانس باروری خود را افزایش دهید.
در این مقاله قصد داریم در رابطه با روش های مؤثر افزایش اسپرم مردان و تقویت آنها صحبت کنیم. بنابراین جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
اسپرم چیست؟
اسپرم به عنوان سلول جنسی نر، به میزان نصف سلول های عادی بدن از کروموزوم تشکیل شده و دارای 23 کروموزوم می باشد. این سلول ها پس از ترکیب شدن با تخمک یا سلول جنسی ماده، سلول جدیدی را پدید خواهند آورد که در رحم زن تبدیل به جنین می شود. اسپرم در بیضه ها تولید شده و هر سلول اسپرم بالغ، دارای حجم 0.05 میلی لیتر است. همچنین در هر انزال، اسپرم ها به همراه مایع منی از مردان خارج می گردد.
اسپرم از چه اندامک هایی تشکیل شده است؟
دم اسپرم، قسمت میانی، قسمت سر و گردن اسپرم چهار بخش تشکیل دهنده اسپرم پستانداران بوده که هر کدام از ویژگی های عملکردی خاصی برخوردارند. در ادامه به معرفی هر یک از این بخش ها خواهیم پرداخت.
1-دم اسپرم
دم اسپرم با نام دیگر تاژک، بخش طولانی اسپرم را شامل شده و می تواند حرکاتی موج مانند را انجام دهد و در نتیجه کمک شایانی در جابجایی اسپرم به طرف تخمک و عمل لقاح خواهد کرد. قبلاً حرکات دم را به شکل مارپیچی و متقارن تصور می کردند، ولی یک تحقیق انجام شده در دانشگاه بریستول در سال 2020 نشان داد که حرکات دم اسپرم خیلی پیچیده تر بوده و می توان آن را به صورت ترکیبی از امواج ایستا و امواج نامتقارن دایره ای دانست. البته حرکات چرخشی بدن نیز کمک زیادی جهت رسیدن به تقارن حرکتی اسپرم خواهد کرد.
2-بخش میانی اسپرم
این بخش از 14-10 مارپیچ میتوکندری تشکیل شده که رشته محوری در سیتوپلاسم را احاطه خواهد کرد. علاوه بر آن، از یک آنولوس برخوردار است که به عنوان مانعی میان قطعه اصلی و میانی، از انتشار ترکیبات جدید جلوگیری کرده و در واقع یک ساختار تثبیت کننده جهت حفظ ثبات دم به شمار می رود.
3-قسمت سر اسپرم
این بخش از هسته ای با رشته های کروماتین خیلی پیچ خورده تشکیل شده که از طریق کیسه ای صاف و نازک به اسم آکروموزوم در ناحیه قدامی احاطه می شود. این کیسه دارای آنزیم هایی جهت نفوذ به تخمک می باشد. علاوه بر آن، تعدادی واکوئل در سر اسپرم وجود دارد.
4-گردن اسپرم
این بخش از یک سانتریول غیر معمول و یک سانتریول معمول تشکیل شده است. این قسمت به عنوان مرکز فیلامانی دارای مقادیر فراوانی میتوکندری در اطراف خود می باشد. میتوکندری ها وظیفه فراهم کردن انرژی مورد نیاز جهت حرکت و حیات اسپرم را با تولید ATP دارند.
معرفی روش هایی جهت افزایش اسپرم در مردان
یکی از موارد حائز اهمیت در باروری مردان، افزایش اسپرم است. برای دستیابی به این هدف می توان به سراغ درمان های دارویی و غیر دارویی از قبیل طب باستانی و طب سنتی و گیاهی رفت. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره خواهیم کرد.
1-مصرف زینک یا روی جهت افزایش اسپرم
قرص زینک نقش مؤثری را در افزایش حجم و تعداد اسپرم ایفا می کند. مطابق با تحقیقات انجام شده، برای تولید طبیعی اسپرم، وجود ویتامین روی به میزان کافی در بدن بسیار اهمیت دارد. از این رو، کمبود این ویتامین می تواند تحرک کم اسپرم، کاهش تعداد آن و همچنین ایجاد مشکلاتی در مورفولوژی اسپرم ها را به همراه داشته باشد. پس توصیه می شود که مواد غذایی حاوی روی از جمله گوشت، صدف های خوراکی، قارچ، اسفناج و آجیل در رژیم غذایی گنجانده شود.
محافظت از آنها می شود. این مایع از درصد زیادی آب تشکیل شده است. البته مصرف نوشیدنی های سالم نیز در این زمینه توصیه می شود. بهتر است حداقل 8 لیوان آب یا معادل 2 لیتر آب در طول روز بنوشید.
18-خوردن میوه انار
انار حاوی مقادیر فراوانی آنتی اکسیدان بوده و نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود متابولیسم بدن ایفا خواهد کرد. این میوه به مقابله با مواد شیمیایی مضر در بدن می پردازد که سبب صدمه رسیدن به اسپرم ها می شوند. از دیگر خواص انار می توان به پیشگیری از بروز بیماری های مختلف، افزایش انرژی و همچنین بهبود گردش خون اشاره کرد.
19-استفاده کمتر از گوشی موبایل
موبایل ها با ورود به بازار، مضراتی را برای بدن افراد به همراه داشته اند. به نحوی که بر اساس مطالعه علمی انجام شده، تعداد و قدرت اسپرم و شکل ظاهری آنها رابطه مستقیمی با استفاده بیش از حد تلفن همراه دارد. در صورت قراردادن موبایل در جیب شلوار، امکان صدمه رسیدن به اسپرم ها و حتی نابودی آنها به جهت ارسال و دریافت امواج الکترومغناطیسی وجود دارد.
20-مصرف اسید اسپارتیک
آمینو اسید اسپارتیک را می توانید در قالب مکمل های غذایی از داروخانه ها تهیه نمایید. این ماده در خیلی از غده های بدن موجود بوده و در مایع منی، بیضه ها و اسپرم یافت می شود. این ماده نقش بسیار مؤثری در افزایش قدرت و توانایی باروری خواهد داشت. تحقیقات نشان می دهد که تعداد اسپرم ها در مردان نابارور با مصرف 3 ماهه اسید اسپارتیک چیزی حدود 60 درصد افزایش می یابد. گوشت قرمز، لبنیات، مغزها و ماهی ها سرشار از اسید اسپارتیک هستند. علاوه بر آن می توانید اقدام به استفاده از مکمل اسید اسپارتیک به شکل روزانه نمایید.
21-ویتامین D و کلسیم، دو ماده مؤثر در افزایش اسپرم
ویتامین D و کلسیم تأثیر بسزایی در سلامت اسپرم دارند. بر اساس برخی تحقیقات انجام شده، احتمال کاهش تعداد اسپرم ها با کمبود ویتامین D در رژیم غذایی روزانه وجود دارد.
22-مصرف تخم مرغ جهت تقویت اسپرم
تخم مرغ از مقادیر فراوان ویتامین E و پروتئین تشکیل شده و در نتیجه نقش مؤثری در تقویت اسپرم ایفا خواهد کرد. همچنین این ماده غذایی رادیکال های آزاد موجود در خون را حذف کرده و در واقع رادیکال های آزاد اسپرم را تخریب خواهد کرد.
محیط نقش مهمی در انتقال و رسیدن اسپرماتیا به سلول تخمک دارد.
تأثیر افزایش سن در قدرت اسپرم مردان
از لحاظ علمی این مسئله که مردان در مقایسه با زنان دیرتر دچار افت قدرت باروری خواهند شد، به اثبات رسیده است. در مردان از سن پنجاه سالگی شاهد کاهش سطح تستوسترون هستیم که این مسئله عملکرد اسپرم را با کاهش کیفیت منی تحت تأثیر قرار خواهد داد. تعداد اسپرم سالم و همچنین تحرک آن با افزایش سن کاهش یافته و از این رو می تواند صدماتی را به DNA اسپرم وارد نماید. در نتیجه در مردان مسن تر، ایجاد نقص ژنتیکی و بیماری هایی همچون آکندروپلازی، اختلال دو قطبی، اوتیسم، بیماری قلبی و عروقی، اسکیزوفرنی، لوسمی در دوران کودکی و غیره در فرزندان شان بیشتر به چشم می خورد.
منظور از اسپرم ضعیف چیست؟
یکی از اصلی ترین علت های ناباروری در مردان، اسپرم ضعیف است. مطابق با معیارهای سازمان بهداشت جهانی، در هر میلی متر مایع منی وجود تعداد پانزده میلیون اسپرم امری طبیعی به شمار می رود. همچنین در صورت کمتر بودن تعداد این اسپرم ها از این مقدار مثلاً پایین تر از ده میلیون در هر میلی لیتر مایع منی، می توان آن را غیر طبیعی دانست. بنابراین باید بگوییم که مردان با اسپرم ضعیف ممکن است با مشکل ناباروری مواجه شوند. احتمال ضعیف شدن اسپرم در مردان به حدی است که حتی نمی توان هیچ اسپرمی را در مایع منی مشاهده نمود.
اسپرم ضعیف چه نشانه هایی دارد؟
اسپرم ضعیف دارای سه نشانه می باشد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
ریزش ریش و کاهش موهای سر فرد
احساس کشیدگی بیش از اندازه پوست بیضه و همچنین بروز درد در این ناحیه
ناتوانی مرد جهت برقراری رابطه جنسی کامل از جمله بروز مشکلات نعوظ و همچنین مدت زمان سکس
به خاطر داشته باشید که تنها علائم اسپرم ضعیف می تواند ناباروری باشد و نشانه دیگری را از خود نشان ندهد. از این رو، بایستی اقدام به انجام تست تشخیص اسپرم سالم هر چند مدت یکبار شود.
آیا امکان بارور شدن تخمک با اسپرم ضعیف وجود دارد؟
در پاسخ به این پرسش باید بگوییم بله. با وجود این، بر اساس برخی تحقیقات، وجود مقادیر زیاد اسپرم غیر عادی در مردان می تواند مشکل ناباروری را به همراه داشته باشد.
آشنایی با مواد خوراکی طبیعی و گیاهی مؤثر در افزایش اسپرم
به منظور افزایش اسپرم در مردان و بهبود سلامت جنسی عمومی فرد می توان از بعضی ویتامین ها و گیاهان اسپرم ساز بهره گرفت. بنابراین، گنجاندن این خوراکی ها در رژیم غذایی، تأثیر خوبی در تقویت اسپرم و بهبود حجم آن خواهد داشت. در ادامه به معرفی این مواد خواهیم پرداخت.
تأثیر گیاه آووکادو در افزایش اسپرم
با توجه به وجود حجم بالای ویتامین E در گیاه آووکادو و نقش آن در تحریک آنتی اکسیدان مؤثر جهت نفوذ اسپرم به تخمک، از این رو، این گیاه سبب افزایش سرعت حرکت اسپرم خواهد شد. ویتامین E کمک زیادی به بدن در تولید اسپرم کرده و در صورت کم بودن این ویتامین در بدن، شاهد عدم تولید هورمون های جنسی ضروری تولید اسپرم خواهیم بود. بادام زمینی، دانه های آفتابگردان و ذرت از جمله مواد غذایی سرشار از ویتامین E محسوب می شوند.
مصرف گیاه ماکا
کشور پرو، خاستگاه رویش یکی از گیاهان دارویی تقویت اسپرم و در واقع اسپرم ساز قوی به نام ماکا است که سبب افزایش حجم اسپرم خواهد شد. علاوه بر آن، ریشه ماکا نقش مثبتی را در تولید اسپرم ایفا خواهد کرد. با وجود این، نوع سیاه رنگ این گیاه در مقایسه با رنگ قرمز و زرد آن بسیار مؤثرتر می باشد.
گیاه نخل اره ای
این گیاه با تغذیه غدد درون ریز، سبب بهبود کارکرد تولید مثل مردان خواهد شد. این گیاه برای مردانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف، استرس زیاد، عادات غذایی و سبک زندگی ضعیف هستند، گزینه مناسبی به شمار می رود. گیاه نخل اره ای به عنوان آمفوتریک تولید مثلی، عملکرد سیستم تولید مثل را به حالت عادی برمی گرداند. مصرف مداوم و چندین ماهه گیاه نخل اره ای، فواید بسیار زیادی را در بلند مدت برای بدن به همراه خواهد داشت.
نوشیدن چای سبز جهت افزایش اسپرم
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، امکان افزایش پتانسیل باروری از طریق آنتی اکسیدان های قابل توجه موجود در چای سبز وجود دارد. چرا که این ماده سبب خنثی سازی رادیکال های آزادی خواهد شد که به سلول های اسپرم آسیب می رسانند. مطابق تحقیق انجام شده در سال 2012 در رابطه با چای سبز به عنوان یک گیاه اسپرم ساز، مشخص شد که دوز پایین اپیگالاکاکتایکین گالات موجود در این گیاه، نقش مؤثری در بهبود کیفیت اسپرم خواهد داشت.
گیاه اسپرم ساز دامیانا
این گیاه نقش مؤثری را در افزایش اسپرم در مردان داشته و سبب آرامش اعصاب می گردد. همچنین با کاهش میزان خستگی ذهنی، عملکردی مشابه یک آرام کننده عضلانی را داراست.
مصرف گیاه خارخاسک
یکی از مفید ترین راهکارها جهت افزایش حجم و تعداد اسپرم که می توان به آن اشاره نمود، مصرف گیاه خارخاسک است. این گیاه حاوی مواد شیمیایی تقویت کننده توان جنسی بوده که می تواند کمک شایانی به درمان اختلالات باروری نماید. با توجه به اینکه خارخاسک میزان تستوسترون را افزایش می دهد، از این رو، حتماً اقدام به مشورت با پزشک خود پیش از مصرف خارخاسک نمایید.
کرد. فاکتورهایی از جمله پویایی و تحرک اسپرم نیز در باروری نقش بسیار مهمی دارند. آزمایشاتی که توسط پزشک برای تشخیص بهتر شرایط تان تجویز می گردد، عبارتند از:
روش سونوگرافی اسکروتال
جهت ارزیابی بیضه ها و سایر ساختار آن از سونوگرافی اسکروتال با امواج فرکانس بالا استفاده می گردد. در واقع نخستین گام جهت شناسایی مشکل توسط پزشک انجام همین سونوگرافی است. پس از تشخیص مشکل، پزشک به سراغ مرحله بعدی درمان خواهد رفت.
انجام آزمایش هورمونی
مرحله دوم تشخیص تعداد اسپرم کم، انجام آزمایش خون بوده که سطح هورمون های تولیدی توسط بیضه ها را نشان می دهد. مانند غده هیپوفیز که دارای نقشی مؤثر در تولید و رشد جنسی اسپرم می باشد.
آزمایش تحلیل ادرار بعد از انزال
این آزمایش کمک شایانی به شما جهت تشخیص این موضوع می کند که آیا اسپرم تان به جای انزال از آلت تناسلی به طرف مثانه، مخصوصاً در هنگام انزال باز می گردد یا خیر. پزشک با این آزمایش به شناسایی مشکل شما خواهد پرداخت.
آزمایش تحلیل ادرار بعد از انزال
این آزمایش کمک شایانی به شما جهت تشخیص این موضوع می کند که آیا اسپرم تان به جای انزال از آلت تناسلی به طرف مثانه، مخصوصاً در هنگام انزال باز می گردد یا خیر. پزشک با این آزمایش به شناسایی مشکل شما خواهد پرداخت.
انجام آزمایشات ژنتیک
در بعضی موارد احتمال دخیل بودن مسئله ژنتیک در کم بودن اسپرم وجود دارد. یک آزمایش خون توانایی شناسایی تغییرات در کروموزوم های تان و یا بروز ناهنجاری ژنتیکی در آنها را خواهد داشت. بنابراین به منظور شناسایی ریشه مشکل، پزشک آزمایش ژنتیک را برای شما تجویز می کند. در واقع، این آزمایش بازیابی نمونه هایی از بیضه ها را در بر گرفته و تعیین کننده طبیعی یا غیر طبیعی بودن اسپرم تان خواهد بود.
انجام سونوگرافی ترانس رکتال
در این روش اقدام به وارد کردن یک پروب سونوگرافی به درون رکتوم می شود که هدف از انجام آن، ارزیابی مسدود شدن پروستات می باشد که وظیفه حمل مایع منی را بر عهده دارد. در واقع این آزمایش جریان اسپرم را توسط دریچه ها مورد بررسی قرار می دهد.
آیا غیر طبیعی بودن نتیجه یک آزمایش دلیلی بر ناباروری مردان است؟
لزوماً یک نتیجه ضعیف به مفهوم ناباروری شما نخواهد بود. چرا که احتمال نوسان کردن اسپرم وجود دارد. بنابراین آنالیز اسپرم نیاز به تکرار برای بار دوم دارد. این نتیجه می تواند تحت تأثیر اضطراب، بیماری ها و دیگر عوامل باشد. بنابراین پیش از انجام تست، 4-3 روز از انزال خودداری کرده و پزشک اقدام به برنامه ریزی یک یا دو آزمایش پیگیری 3-2 ماه بعد از مرتبه اول می کند تا بررسی کند که آیا باز هم نتیجه غیر عادی تکرار خواهد شد یا خیر.
اسپرم سالم چه رنگی دارد؟
معمولاً منی دارای رنگ خاکستری مایل به سفید بوده و در صورت ایجاد تغییر رنگ در آن، این امر بی ضرر و موقتی می باشد یا می تواند علائم یک بیماری زمینه ای به شمار آید که البته به بررسی بیشتری نیاز خواهد داشت.
نکاتی که باید درباره اسپرم بدانید
در ادامه به ارائه نکاتی در مورد اسپرم خواهیم پرداخت.
زمان زنده ماندن اسپرم در بدن مرد
احتمال زنده ماندن اسپرم به مدت چند هفته در مجاری تناسلی بیضه ها به صورت سرکوب شده وجود دارد. ولی در صورت رسیدن به قدرت باروری و تقویت آن، به مدت 7-5 روز می تواند در بدن مرد با حفظ قابلیت باروری باقی بماند. اسپرم می تواند 12-1 ساعت در بیرون از بدن مرد و با توجه به شرایط مورد نیاز زنده بماند.به ازای هر روز اجتناب از نزدیکی، امکان اضافه شدن 15-10 میلیون به تعداد اسپرم ها و همچنین 0.4 سی سی به میزان حجم مایع منی وجود دارد.
زمان زنده ماندن اسپرم در بدن زن
چیزی حدود 5 روز را می توان برای عمر اسپرم انزالی در دستگاه تناسلی زن در نظر گرفت. اسپرم طبیعی دارای قدرت باروری و تحرک کافی، از حرکت فلاژلی در محیط مایع با سرعت 4-1 میلی متر برخوردار است. با اینکه شاهد تقویت فعالیت اسپرم در محیط قلیایی و خنثی هستیم، اما اسپرم در محیط کمی اسیدی به میزان زیادی تضعیف خواهد شد. همچنین امکان مرگ اسپرم ها در محیط های بسیار اسیدی وجود دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که برای بچه دار شدن یک سالی هست که اقدام می کنید ولی همچنان با مشکل عدم باردار شدن همسرتان مواجه هستید، باید به پزشک مراجعه نمایید. البته در صورت مشاهده موارد زیر باید سریعتر با پزشک خود تماس گرفته و وی را در جریان قرار دهید.
انجام عمل جراحی در اندام تناسلی
اختلالات مرتبط با عملکرد جنسی
احساس تورم و درد در قسمت کشاله ران
مشاهده توده در بیضه ها یا کشاله ران
جمع بندی
در این مقاله در رابطه با اسپرم و راهکارهای مختلفی جهت افزایش و تقویت آن صحبت کردیم. همچنین به معرفی مواد غذایی طبیعی و گیاهی مؤثر در افزایش اسپرم در مردان پرداختیم. اسپرم به عنوان یک سلول جنسی نر نقش اساسی را در باروری مردان ایفا می کند. تعداد، کیفیت و سرعت اسپرم از مهمترین فاکتورها جهت تعیین سلامت این سلول به شمار می رود. با توجه به مطالب فوق، پیروی از یک سبک زندگی سالم، بهترین روش جهت حفظ و افزایش قدرت باروری در مردان محسوب می شود.