چطور میتونم یک رحم سالم داشته باشم؟
سلامت رحم در طب سنتی
رحم در بدن زنان جزء اعضای رئیسه یا حیاتی نیست اما یکی از اعضای شریفه است به این معنی که حفظ سلامت رحم در طب سنتی از اهمیت بالایی برخوردار است. درست است که اگر این عضو در بدن نباشد شخص همچنان به حیات خود ادامه می دهد اما نبود آن خصوصا در بانوان جوان تر ضررهای زیادی به آن شخص وارد خواهد کرد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: فیزیولوژی و آناتومی رحم
رحم قسمتی از دستگاه تناسلی زنان است که شبیه یک گلابی برعکس و در ناحیه لگن واقع شده است. رحم در بین روده ها و مثانه قرار دارد. حالت کیسه مانند دارد که به وسیله یک دهانه انتهای آن به واژن متصل میشود.
در طب سنتی ایرانی به دهانه رحم فَم رحم و به واژن عُنُق رحم گفته می شود. اُنثَیَین همان تخمدان ها هستند. در دو طرف رحم لولههای فالوپ قرار گرفته اند که به آن متصل شدهاند و در پایین به وسیله گردن رحم به واژن اتصال پیدا کرده است. در طب سنتی به لوله های فالوپ اوعیه منی گفته می شود.
از دیدگاه جنین شناسی، بافت مثانه و رحم دارای ریشه و ساختار نسبتا شبیه هستند که باعث مشابهت ها و تاثیرگذاری این دو عضو روی هم می شود. نکته مثبت این مشابهت در درمان برخی مشکلات یک عضو با مداخله روی عضو مجاور می باشد.
لانه گزینی سلول تخم (حاصل لقاح اسپرم و تخمک) در رحم انجام میشود و جنین در آن رشد میکند. رحم دارای عضله ای بسیار قوی است که در حالت عادی حدود ۲.۵ تا ۴ سانتی متر ضخامت دارد اما در حین بارداری به تدریج رشد کرده و به طور چشمگیری حجیم خواهد شد. در واقع همین عضلههای قوی هستند که در حین زایمان میتوانند به خارج شدن جنین کمک کنند.
سطح داخلی رحم قسمتی است به نام آندومتر که این لایه به دنبال تغییر در میزان هورمونهای زنانه طی سیکل ماهانه، متناوبا ساخته و حجیم شده و ریزش پیدا میکند که همان خونریزی ماهانه خواهد بود. همین تغییرات هورمونی و ساخته شدن دیوارههای آندومتر است که محیط را برای لانهگزینی جنین آماده میکند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: اهمیت رحم در بدن زنان
رحم در بدن زنان جزو اعضای رئیسه یا حیاتی نیست اما یکی از اعضای شریفه است به این معنی که از اهمیت بالایی برخوردار است. درست است که اگر این عضو در بدن نباشد شخص همچنان به حیات خود ادامه می دهد اما نبود آن خصوصا در بانوان جوان تر ضررهای زیادی به آن شخص وارد خواهد کرد.
نکته:
اصطلاحا در طب سنتی ایرانی گفته می شود که رحم یک عضو عصبانی (پر عصب) است؛ یعنی اعصاب فراوانی به آن مرتبط هستند، بنابراین بشدت تحت تاثیر و کنترل اعصاب است. این که گاهی می شنویم شخصی بدنبال استرس یا شوک شدیدی، ناگهان در سن پایین یائسه می شود، می تواند به همین علت و تاثیر شدید اعصاب و هورمون ها بر تخمدان ها و بافت رحم باشد..
رحم با مغز مشارکت دارد یعنی بر هم تاثیر متقابل دارند. از دیدگاه طب سنتی ایرانی برخی بیماری ها در بدن مشارکتی هستند. به طور مثال گاهی شخصی دچار سردرد می شود که علت آن می تواند در سر و مغز باشد اما گاهی علت سردرد ممکن است به علت وجود مشکلاتی در معده و یا رحم باشد؛ بنابراین در مشارکت مغز با معده یا رحم شخص دچار سردرد می شود. یعنی مشکل اصلی در معده یا رحم است اما علامت و بروز بیماری در مغز خودش را نشان می دهد.
رحم یک عضو موثر در بدن است و ارتباطات عصبی زیادی دارد پس هم مغز روی فعالیت های رحم تاثیر می گذارد و هم رحم روی برخی عملکردهای مغز اثر خواهد گذاشت. بنابراین هم مشکلات روانی و مرتبط با اعصاب و اعراض نفسانی می توانند به شدت روی عملکرد تخمدان ها و رحم تاثیر بگذارند و هم برعکس، مشکلات رحمی ممکن است منجر به بروز مشکلاتی از جمله سردرد، سرگیجه، سنگینی سر، اختلال خلقی و … شوند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: مزاج رحم
همانطور که گفته شد رحم بافت پرعصبی دارد. از دیدگاه طب سنتی ایرانی عصب مزاج سرد و خشکی دارد بنابراین این اعصاب می تواند مزاج رحم را تا حدی به سمت سردی ببرد اما رحم عضلات بسیار قوی ای دارد که مزاج آن، گرم و تر است بنابراین درنهایت مزاج رحم رو به اعتدال است لیکن با توجه به موقعیت آناتومیک آن در بدن و مواردی دیگر، استعداد سرد شدن را بیشتر دارد.
طبق یک قاعده کلی، احشای شکم و لگن (روده ها، معده، پروستات در آقایان و رحم و تخمدان در زنان و…) و پایین تنه مستعد سردی هستند و علت اینکه از زمان های قدیم استفاده از شال برای کمر خصوصا در فصول سرد چه برای بانوان و چه آقایان، نشتن زیر کرسی، پوشیدن گرمکن و جوراب های گرم جز توصیه های طبی و سنت مردم بوده است این موضوع می باشد.
هر عضوی در بدن، اعتدال مزاجی و عملکردی مخصوص به خود را دارد و اگر از این حالت خارج شود، یعنی دچار سوء مزاج شده و در نتیجه، عملکردهای آن به درجاتی و یا کاملا، مختل خواهد شد. رحم نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد.
حفظ اعتدال مزاج اهمیت ویژه ای هم دارد، چرا که رحم جایگاه رشد و نمو جنین است و برای حفظ سلامت جنین لازم است محیط او نیز از سلامت کافی برخوردار باشد. رحمی که خیلی گرم، سرد، خشک و یا رطوبتی شده باشد، یا امکان پذیرش و رشد جنین را ندارد و شخص دچار ناباروری می شود و یا در صورت پذیرش اولیه جنین، احتمال بالای سقط وجود دارد. حتی در صورت اتمام دوره بارداری و زایمان موفق، نوزاد واجد درجاتی از تنش ها و مشکلات خواهد بود چون در محیطی نامناسب (از نظر میزان حرارت و رطوبت) رشد کرده است. بنابراین حفظ تعادل مزاجی رحم هم برای سلامت مادر و هم جنین بسیار مهم و حائز اهمیت است.
روش های مختلفی برای پی بردن به مزاج یا سوءمزاج رحم وجود دارد. به طور مثال، می توان از رنگ، حجم و حالت ترشحات رحم استفاده کرد. رحم های خشک ترشحات به نسبت کمتر و سوزش و خارش بیشتر و رحم های تر، ترشحات نسبتا بیشتری دارند. رنگ ترشحات در مزاج های سرد و خشک بدن و رحم یا با غلبه سودا رو به سبز تیره و قهوه ای می روند. در مزاج های سرد و تر بدن یا رحم، معمولا ترشحات آبکی و لزج بوده و روبه سفیدی، بی رنگی و پنیری شکل می روند. در مزاج های گرم و خشک، ترشحات به احتمال زیاد، زرد رنگ بوده که می توانند بوی بدی نیز داشته و همراه با تحریک و خارش موضعی باشند. در افراد با بدن یا رحم گرم و تر، رنگ ترشحات ممکن است رو به قرمزی بروند به طوریکه شخص گاهی گمان می کند دچار لکه بینی یا آغاز فرآیند خونریزی ماهانه شده است.
سوزش، تحریک پذیری و احساس خشکی واژن در حالت عادی یا هنگام رابطه جنسی، معمولا در رحم های با مزاج خشک -که در بدن های با مزاج خشک محتمل تر است- شایع تر بوده و بی حسی، عدم تحریک و احساس شلی و افتادگی رحم و واژن در رحم های تر (شایع تر در رطوبتی مزاجان) بیشتر دیده می شود.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: وظیفه رحم در بدن چیست؟
رحم یکی از مجاری طبیعی دفع مواد زائد از بدن و پاکسازی آن می باشد. یکی از اصول شش گانه حفظ سلامت در طب سنتی ایرانی، احتباس (نگه داری مواد مفید در بدن) و استفراغ (فراغت بدن از مواد زائد) است. برای حفظ سلامت انسان، دفع مواد زائد باید به طور طبیعی و دائم انجام شود. ادرار، مدفوع، تعریق، عطسه، سرفه و عادت ماهانه در خانم ها، از جمله روش های طبیعی پاکسازی بدن از مواد زائد می باشند
نکته:
سوالی که گاهی مطرح می شود این است که چرا در بانوان قاعدگی رخ می دهد و اما در مردان خیر؟ از دیدگاه طب سنتی ایرانی، مزاج جنس مونث نسبت به جنس مذکر، به نسبت، سردتر و رطوبتی تر می باشد و سردی و رطوبت در بدن، تا حدودی ضعف در هضم، جذب و دفع غذاها ایجاد می کند که این امر منجر به کاهش تولید انرژی و افزایش تشکیل مواد زائد و فضولات در بدن شده و لازم است به صورت خونریزی ماهانه از بدن دفع شوند.
درمردان که به نسبت، مزاج گرم تر و خشک تر و فعالیت بدنی بیشتری نسبت به زنان دارند، شکل گیری مواد زائد نیز نسبتا کمتر است. البته در مردان با توجه به شرایط جسمی، گاهی نیاز است تا مقداری خون حاوی مواد زائد به کمک فصد یا حجامت از بدن خارج شود.
با توجه به این وظیفه پاکسازی کنندگی بدن توسط رحم، زنان در دوره باروری خود -که معمولا از سنین نوجوانی (۱۱تا۱۳ سالگی) آغاز شده و در میانسالی (۵±۵۰ سالگی) با یائسگی پایان می یابد- کمتر دچار مشکلات و بیماری هایی همچون سکته و چربی یا فشار خون بالا می شوند.
دومین وظیفه رحم، پذیرش، حمل، تغذیه و رشد دادن جنین است. بافت اندومتر رحم (که هرماه پرخون شده و آماده پذیرش جنین می شود) و عروق بسیار زیاد این عضو، نقش به سزایی در رشد و پرورش جنین دارد.
حکمت توقف عادت ماهانه در طول بارداری حفظ قوای بدن برای تغذیه جنین در این دوره است. در دوره بارداری که عادت ماهانه قطع می شود، طبیعتا تجمع مواد زائد در بدن بیشتر شده و شخص باردار باید بیش از پیش به طبیعی بودن مسیر دفعیات خود توجه داشته باشد. بنابراین مطلقا نباید یبوست گرفته، با مصرف ملین های مجاز همچون انجیر و آلو، و مصرف سبزی و میوه جات، هر روز به راحتی اجابت مزاج داشته باشند. همچنین، با انجام ورزش های ملایم ویژه بارداری و تعریق مناسب و نیز استحمام طبی، بدن را پاکسازی نمایند.
اعتدال مزاج رحم و سالم ماندن آن، هم در سلامت زنان و هم در صورت بارداری برای باروری سالم و حفظ سلامتی جنین مهم است.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: بررسی وضعیت سلامتی رحم
برای بررسی سلامت هر عضوی باید عملکرد آن را مورد ارزیابی قرار بدهیم. مثلا برای بررسی عملکرد مغز باید میزان تمرکز، قدرت تفکر، رفتار، حافظه و خواب شخص را مورد بررسی قرار دهیم یا برای بررسی سلامت معده و روده هضم، جذب و دفع مواد مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته می شوند.
در مورد سلامت رحم، بررسی نظم قاعدگی (سیکل های ۲۸ یا سی روزه و به طور میانگین دوره خونریزی ۳ تا ۸ روزه)، حجم خون خارج شده از بدن (خروج حجم خون بسیار کم و به صورت لکه بینی یا دفع حجم خون بسیار زیاد که نیاز به تعویض مداوم پد بهداشتی وجود داشته باشد و شخص دچار ضعف شود هر دو غیر طبیعی بوده و نیاز به درمان دارد)، دفعات قاعدگی (بیش از یکبار در ماه و یا عدم خونریزی در طول ماه طبیعی نیست) و کیفیت خون خارج شده از بدن که در طب رایج مورد بی توجهیست (رنگ خون دفعی زیاد تیره نباشد، چسبندگی زیادی نداشته باشد، به راحتی خونریزی شخص شروع شود) بسیار مهم هستند. همچنین، خونریزی نباید زیاد طول بکشد و دردناک باشد، شخصی که عادت ماهانه می شود نباید دچار ضعف بیش از حد شود و باید حین عادت، حال عمومی خوبی داشته باشد.
نکته بعدی قدرت باروری رحم است که شخص امکان بارداری سالم و بدون نیاز به مداخله را داشته باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: سلامت رحم از نظر مزاجی
نکته مهم این است که رحم هر فردی با مزاجش مطابقت داشته و برای آن شخص، کوچکی یا بزرگی و میزان خشکی یا تری رحم طبیعیست. افراد منحصر به فردند و اعضای بدن هر فرد با مزاج او متناسب می باشند. درواقع مزاج کلی هر شخص چیزی نیست جز برآیند مزاج تک تک اعضای وی؛ حال آنکه اعضای مهم تر مثل قلب، مغز، کبد و تا حدی رحم، اثر بیشتری نیز روی مزاج شخص دارند.
افراد با مزاج خشک همانطور که بدن های لاغری دارند، رحم های کوچک تر و خشک تری نیز دارند. به همین ترتیب به علت خشکی مزاج، رحم این افراد بافت سفت تر و عروق ریزتری دارد. بنابراین خونرسانی به رحم در این افراد ضعیف تر است پس خونریزی ماهانه کوتاه تری هم خواهند داشت. گاهی خونریزی دو تا سه روزه در این افراد می تواند طبیعی تلقی شود. خشک مزاجان زودتر از افراد با مزاج تر -خصوصا گرم و ترها- یائسه می شوند. به طور کلی خون در دوران قاعدگی در خشک مزاج ها غلیظ و چسبنده تر و کمتر است و احتمال یائسگی زودرس در آنها خصوصا در سرد و خشک ها بیشتر می باشد.
در مقابل، مزاج های تر همانگونه که بدن های درشتی دارند، رحم های بزرگ تر و انعطاف پذیرتری نیز دارند. در این افراد و خصوصا گرم و ترها، تعداد روزهای خونریزی ماهانه و حجم خونریزی معمولا بیشتر است. یائسگی معمولا در این افراد دیرتر به وقوع می پیوندد و گاهی ممکن است شخصی با مزاج گرم و تر تا سنین ۸-۵۷ سالگی هم پریود شده و برای او طبیعی محسوب شود.
البته در بحث قاعدگی باید عوامل ژنتیکی و نژادی، و عوامل محیطی چون اقلیم را نیز در نظر گرفت. برای مثال در اقلیم های گرم و شرجی که رطوبت و گرما بیشتر است، هم در سنین پایین تر قاعدگی آغاز می شود و هم یائسگی دیرتر اتفاق می افتد.
در مناطق کوهستانی با اقلیم سرد و خشک، معمولا قاعدگی در سنین بالاتر شروع شده و یائسگی نیز زودتر رخ می دهد که شاید به این دلیل باشد که به علت سرمای هوا، افراد نیاز دارند تا قوای بدنیشان بیشتر حفظ شود چون بهرحال خونریزی ماهانه، تا حدی قوای فرد را تحلیل می برد. افراد با مزاج گرم و تر معمولا به دنبال دفع خون، دچار عارضه ای نمی شوند و حتی به علت دفع مواد و خون زائد، حال بهتری هم پیدا می کنند اما افراد با مزاج سرد و خشک و یا خشک ممکن است بر اثر خونریزی دچار ضعف شوند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: عوارض پیش و پس از قاعدگی در مزاج های مختلف
خون، گرم و تر است و با خروج خون از بدن، مقداری گرمی و تری از بدن کم می شود و بدن به نسبت رو به سردی و خشکی می رود؛ بنابراین سرد و خشک ها زودتر و بیشتر از سایر مزاج ها دچار عوارض بعد از خونریزی می شوند. چون گرمی مهم تر از تری است و خروج گرمی از بدن باعث افزایش سردی در بدن می شود، بعد از سرد و خشک ها، سرد و تر ها ممکن است دچار عوارض خونریزی ماهانه شوند. اگرچه در صورت غلبه تری در بدن این افراد، کاهش تری بر اثر خونریزی ماهانه می تواند برای این افراد مفید باشد اما در هرحال، خونریزی و خروج گرما از بدن می تواند باعث ضعف و سردی سردمزاجان شود.
در رتبه بعدی (سوم) گرم و خشک ها هستند. عادت ماهانه در این افراد به علت خروج گرمای اضافه از بدن می تواند مفید باشد اما با خروج رطوبت از بدن این افراد، به علت خشکی مزاجشان ممکن است دچار برخی عوارض غلبه خشکی شوند.
گرم و ترها در جایگاه چهارم از لحاظ بروز عوارض احتمالی پس از خونریزی قرار می گیرند. در این افراد خونریزی ماهانه نوعی درمان است چون باعث دفع گرمی و تری اضافه از بدنشان می شود. برخلاف سایر مزاج ها که بعد از خونریزی و عادت ماهانه به علت افزایش سردی و یا خشکی ممکن است دچار عوارضی شوند، گرم و تر ها با این که قبل از شروع عادت ماهانه و به علت انباشت مواد زائد در بدن دچار مشکل می شوند، با شروع عادت ماهانه و دفع مواد زائد، حال بهتری پیدا می کنند. بنابراین علائم سندرم پیش از قاعدگی (Pre-Menstrual Syndrome یا PMS) در گرم و ترها و در کل، مزاج های تر، شایع تر است. ورم و پف کردگی، تجربه علائمی شبیه به بارداری، حتی خونریزی از لثه و خون دماغ، گرگرفتگی، تحریک پذیری و عصبانیت از جمله این علائم می باشند.
با همین استدلال، در سرد و خشک ها قبل از شروع قاعدگی به علت غلبه گرمی و تری ناشی از تجمع خون و کاهش علائم سردی و خشکی، این افراد ممکن است حال بهتری نیز پیدا کنند.
در جایگاه دوم از نظر شدت PMS، سرد و ترها قرار دارند که به علت بروز علائم غلبه رطوبت و امتلا در بدن می باشد. گرم و خشک ها و سپس سرد و خشک ها کمتر دچار عوارض سندرم پیش از قاعدگی می شوند.
بنابراین می توان شدت های متفاوت عوارض پیش و پس از قاعدگی در افراد مختلف را به تفاوت های مزاجی آنها ربط داد.
باید توجه داشت که موارد فوق در افراد بدون سو مزاج یا غلبه اخلاط صدق می کند. در صورت وجود غلبه اخلاط و یا سو مزاج ها ممکن است افراد علائم شدیدتری را تجربه کنند. به طور مثال شخصی که دچار سو مزاج سردی و خشکی است پس از قاعدگی مشکلات شدیدتری را نسبت به شخصی که مزاج سرد و خشک در حالت تعادلی دارد تجربه می کند و یا برعکس، شخصی که دچار غلبه گرمی و تری و امتلا باشد، سندرم پیش از قاعدگی بسیار شدیدتری را تجربه خواهد کرد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خونریزی های شدید قاعدگی
افزایش خونریزی رحمی (هایپر منوره، پلی منوره، منوراژی) می تواند به صورت خروج حجم زیادی از خون بوده، یا با افزایش روزهای خونریزی قاعدگی با یا بدون حجم خونریزی زیاد همراه باشد، و یا ممکن است دفعات خونریزی ماهانه به بیش از یک بار در ماه افزایش یافته باشد.
اگر میزان خونریزی ماهانه را ۵۰ یا ۶۰ سی سی در نظر بگیریم، این افراد ممکن است بیش از ۱۰۰ سی سی خون دفع کنند. در طب سنتی ایرانی به این نوع خونریزی های غیر طبیعی، “افراط طَمَث” گفته می شود. در زنان با مزاج گرم و تر به این علت که مستعد غلبه خلط دَم (خون) هستند احتمال افراط طمث بیشتر از سایر مزاج هاست. یکی از راه های دفع دم اضافه در بدن زنان، عادات ماهانه است و چون قوه مدبره تلاش می کند تا حتی المقدور از راه های طبیعی، مواد زائد بدن را دفع کند، خونریزی های ماهانه در این افراد شدت پیدا می کند.
در مردان با مزاج گرم و تر و غلبه دم که عادت ماهانه رخ نمی دهد امکان افزایش فشار خون، بروز جوش و دمل های خونی، خون دماغ و سکته وجود دارد و به همین علت نیاز مردان مستعد غلبه خلط دم به حجامت و فصد خون نسبت به زنانی که در سن باروری هستند بیشتر است.
بعد از زنان با مزاج گرم و تر، زنان با مزاج سرد و تر بیشتر در معرض ابتلا به خونریزی های شدید در دوران قاعدگی هستند. دلیل این است که امکان دچار شدن تر مزاجان به امتلاء و پرشدگی بدن از مواد زائد بیشتر از سایرین است، با این تفاوت که رطوبت بدن افراد گرم و تر از جنس دَم یا خون و رطوبت سرد و ترها از جنس بلغم است اما نکته اینجاست که گاهی طی برخی فرایندها در بدن بلغم می تواند به دَم تبدیل شود. بنابراین سرد و ترها هم می توانند دچار غلبه دم و به دنبال آن افزایش غیرطبیعی خونریزی های ماهانه شوند.در سرد و ترها گاهی علت افزایش خونریزی، سستی بافت رحم و اندومتر است که زود دچار ریزش شده و ممکن است باعث بروز خونریزی های شدید شود.
اگر شخصی با مزاج گرم و خشک دچار خونریزی های شدید و غیرطبیعی شود، علت آن می تواند افزایش حرارت در بدن باشد. افزایش حرارت زیاد توام با خشکی می تواند باعث شکنندگی عروق و بافت رحم شود و این شکنندگی خونریزی دهنده است. همچینین در افراد گرم و خشک احتمال بیشتری برای غلبه صفرا نیز وجود دارد. وظیفه صفرا نفود به مجاری و مویرگ های ریز است و با سوزانندگی و گزندگی خود می تواند باعث بروز خونریزی شود.
در افراد سرد و خشک نیز امکان بروز خونریزی های شدید وجود دارد اما احتمال آن از سایر مزاج ها کمتر است چراکه سردی و خشکی مساوی با جمع شدگی، قبض، صلابت، سفتی و کم خونی است و همه اینها باعث می شود تا بافت آندومتری رحم ریزش پیدا نکند، بنابراین خونریزی یا اتفاق نمی افتد و یا خیلی کم اتفاق می افتد. اما اگر شخصی با مزاج سرد و خشک دچار خونریزی های شدید شود ممکن است علت آن فیبروم های رحمی ناشی از تجمع سودا (که سرد و خشک است) باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: کاهش یا عدم خونریزی ماهانه
الیگومنوره یا هیپومنوره از دیگر اختلالات قاعدگی در سنین باروری هستند. در این شرایط یا فواصل قاعدگی افزایش مییابد به طور مثال شخص سه یا چهار ماه یکبار دچار خونریزی می شود و یا فرد خونریزی ماهانه دارد ولی به صورت غیر طبیعی، خونریزی سبکی را تجربه میکند.
اگر میزان خونریزی ماهانه را ۵۰ یا ۶۰ سی سی در نظر بگیریم این افراد ممکن است به فرض ۲۰ سی سی خون دفع کنند. ممکن است شخصی هر دو این شرایط را تجربه کند به این معنی که فواصل قاعدگی طولانی تر از حد معمول همراه با خونریزی های بسیار سبک برای یک یا دو روز به صورت لکه بینی داشته باشد.
آمنوره نیز یکی از اختلالات قاعدگی در زنان میباشد که به معنی عدم خونریزی ماهانه در خانمهای سن باروری است.
در طب سنتی ایرانی به این حالات “حَبس طَمَث” گفته می شود.
بر اساس دسته بندی مزاجی، کم ترین میزان خونریزی را سرد و خشک ها تجربه می کنند و هرچه سردی و خشکی رحم بیشتر باشد و یا شخص دچار سو مزاج سرد و خشک شود، خونریزی های ماهانه کم تر و کم تر و فاصله بین دو عادت ماهانه بیشتر و بیشتر می شود. حتی در برخی افراد ممکن است شخص تنها در طول سال یک یا دوبار دچار خونریزی شود. احتمال بروز این شرایط در سرد و خشک ها بیشتر است چرا که این دسته از افراد به سو مزاج سرد و خشک حساس تر هستند.
بعد از سرد و خشک ها، سرد و ترها مستعد کاهش خونریزی ماهانه هستند که علت آن نیز سردی بدن است، بنابراین قوه مدبره برای جلوگیری از ضعف ناشی از خونریزی ممکن است اجازه خونریزی را ندهد.
در جایگاه سوم، گرم و خشک ها نیز ممکن است دچار کاهش خونریزی ماهانه شوند. دلیل آن نیز اینست که خشکی می تواند باعث صلابت و سفتی رحم شده و مانع خونریزی شود.
در جایگاه چهارم، گرم و ترها قرار می گیرند که معمولا، همانطور که قبل تر توضیح داده شد، مستعد خونریزی های شدید هستند و کمتر ممکن است دچار کاهش خونریزی شوند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: فیبروم های رحمی
فیبروم به تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی گفته می شود که غالبا در سنین باروری در رحم ظاهر می شوند. فیبروم های رحمی همچنین با نام های لیومیوما (leiomyoma) یا میوما (myoma) شناخته می شوند.
فیبروم می تواند گاهی آنقدر کوچک باشد که با چشم دیده نشود، اما در برخی موارد نیز به صورت توده هایی درمی آید که باعث بزرگ شدن رحم می شود. فیبروم ها ممکن است در دیواره عضله رحمی، داخل حفره رحم و یا به طرف خارج از رحم رشد کنند.
فیبروم ها می توانند باعث افزایش خونریزی های ماهانه شوند و در سرد و خشک ها که به طور معمول کم خون تر از سایر مزاج ها هستند باعثت تشدید کم خونی و متعاقبا ضعف ناشی از خونریزی شدید شوند.
البته گاهی نیز ممکن است شخص دچار فیبروم شود اما خونریزی نیز نداشته باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: ناباروری
در مقام مثال می توان رحم را به یک زمین کشاورزی شبیه دانست که سلول اولیه جنین یا تخم که حاصل لقاح است مانند بذری است که در این زمین کاشته می شود. سلول اولیه تخم در زمین رحم باید کاشته شود. اگر کیفیت یک زمین کشاورزی به اندازه کافی خوب نباشد، مثلا خیلی خشک و بی آب بوده و یا کاملا گل و لای باشد؛ آفتاب بسیار سوزانی داشته باشد و یا بسیار سرد و دچار یخبندان باشد؛ در هیچ یک از این چهار حالت نمی توان انتظار داشت تا دانه گندمی که در آن کاشته شده، بروید و رشد کند.
رحم نیز همین گونه است؛ اگر بسیار خشک یا تر بوده یا اگر بیش از حد گرم یا سرد باشد و یا به زبان دیگر دچار سو مزاج شود، نمی توان انتظار بارداری طبیعی داشت. معمولا افراد با سو مزاج رحمی دچار اختلال قاعدگی نیز هستند اما در صورتی که فرد دچار اختلال قاعدگی نیز نباشد ممکن است دچار ناباروری شود.
یک اصل خیلی مهم در طب سنتی وجود دارد که قوه مدبره در بدن ابتدا توجه به بقای شخص میکند و در جایگاه بعدی به بقای نسل می پردازد. یعنی اولویت طبیعت بدن حفظ سلامت شخص و عمر طولانی و با کیفیت آن فرد است و اگر شخص سالم باشد سپس به ایجاد میل جنسی، باروری و بقای نسل می پردازد.
بنابراین بسیاری از افرادی که دچار کاهش میل جنسی و به طور کلی اختلال عملکرد جنسی، و مشکلات باروری هستند در واقع دچار سو مزاج هستند و بدن درگیر رفع مشکلات اصلی خود در کبد، مغز، معده، رحم و … می باشد و حتی در صورت ادامه نسل و بارداری ممکن است به علت پایین بودن کیفیت اسپرم و تخمک و به تبع آن جنین، شخص فرزند سالم و حتی نسل سالمی نیز نداشته باشد.
این اصل در حیوانات نیز به طور طبیعی رعایت می شود و همواره قوی ترین حیوان پس از غلبه بر رقبای خود موفق به جفت گیری می شود تا ژن قوی قادر به تداوم نسل باشد.
در انسان ها نیز به صورت غریزی، افراد به انتخاب همسران سالم تر و و قوی تر تمایل دارند و خود شخص نیز زمانی میل جنسی دارد و باروری زمانی اتفاق می افتد که سالم باشد. کسی که بدن و اعضای سالمی ندارد، هم ممکن است تمایلات جنسی نداشته باشد و هم دچار اختلال عملکرد جنسی مانند زود انزالی یا اختلال نعوظ باشد. گاهی کیفیت اسپرم و یا تخمک به قدری ضعیف است که لقاح صورت نمی گیرد و یا در صورت لقاح ممکن است به علت ضعیف بودن سلول تخم و یا از طرف دیگر، نامناسب بودن شرایط رحم، لانه گزینی اتفاق نیفتد و یا در هفته ها و ماه های ابتدایی بارداری، جنین سقط شود.
بنابراین سو مزاج هم باعث بروز مشکلات برای خود شخص می شود و هم ممکن است باعث عدم ادامه یافتن نسل او شود.
امروزه شاهد زوج های زیادی هستیم که با وجود استفاده چندباره از روش های کمک باروری مانند آی یو آی یا آی وی اف باروری اتفاق نمی افتد چرا که مزاج شخص اصلاح نشده است و این افراد هم در عملکرد جنسی و هم در باروری دچار اختلال هستند که در این صورت یا باروری اتفاق نمی افتد و یا در صورت باروی معمولا جنین سقط می شود.
در زنان با مزاج سرد و خشک رحم نیز مانند یک زمین خشک و دچار یخبندان است که امکان کشت در آن وجود ندارد و دچار ناباروری هستند.
در زنانی که مزاج سرد و تر دارند رحم هم محیطی سرد و رطوبتی دارد، مانند زمینی که آبی راکد و متعفن مدت ها در آن مانده باشد، یا مانند یک مرداب یا باتلاق پر از گل و لای که خیلی از گیاهان نمی توانند در آن رشد کنند. این رحم نیز نمی تواند سلول تخم را بپذیرد و باروری معمولا اتفاق نمی افتد.
افراد گرم و خشک معمولا به علت خشکی رحم دچار ناباروری می شوند. البته حرارت زیاد نیز می تواند در ناباروری این افراد موثر باشد. رحم این افراد مثل کویری بسیار گرم و خشک است که امکان رویش گیاهی در آن وجود ندارد.
در گرم و تر ها، پرخونی و التهاب نسبی بافت رحم و اندومتر، می تواند مانع از بروز یا ادامه بارداری شود. در این افراد احتمال خونریزی جفت و کنده شدن آن به دلیل تمایل قوه مدبره به دفع مواد زائد بیشتر است.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: درمان اختلالات رحمی
زمانی که علت اختلال عملکرد رحمی شناخته شود درمان آن نیز ساده است. مهم ترین و اولین قدم در فرایند درمان در طب سنتی ایرانی اصلاح مزاج است. اولین قدم در اصلاح مزاج نیز پرهیز، رفع علت و اصلاح سبک زندگی است. رعایت شش اصل ضروری سلامت شامل خوردنی ها و آشامیدنی ها، خصوصیات اقلیمی و محیطی و آب و هوا، فعالیت بدنی و استراحت، رخدادهای روانی، خواب و بیداری و پاکسازی بدن از مواد زائد برای تمامی افراد و حفظ و بازگرداندن سلامت بسیار حائز اهمیت می باشد.
اگر شخصی دچار سردی و خشکی باشد باید از عوامل سرد کننده و خشک کننده پرهیز کند. مثلا این افراد در فصول سرد باید بیشتر از سایرین ناحیه کمر و شکم خود را با شال، لباس های گرم یا استفاده از کرسی گرم نگه دارند. این افراد باید از نشستن و توقف در جاهای سرد خودداری کنند. پس از استحمام این افراد باید مراقب باشند تا در معرض هوای سرد قرار نگیرند. اتاق این افراد باید گرم باشد و بهتر است برای حفظ حرارت بدن از زیرانداز و رو انداز گرم استفاده کنند.
عواملی چون غم، غصه و افسردگی نیز می توانند باعث افزایش سردی شوند و اشخاص با زمینه غلبه سردی باید از عوامل ایجاد کننده این حالات مانند دیدن فیلم های غمگین، گوش دادن به موسیقی های غمگین و یا خواندن رمان های غمگین دوری کنند.
پرهیز از مصرف نوشیدنی ها و غذاهایی که تشدید کننده سردی و خشکی هستند مانند سرکه، میوه های ترش مثل کیوی، و ماست و دوغ ترش می تواند برای این افراد در فصول سرد و خصوصا شب هنگام بسیار آسیب زننده باشد.
کم تحرکی برای سرد مزاجان می تواند ایجاد مشکل کند چراکه باعث افزایش سردی در بدن می شود. البته انجام ورزش های شدید نیز به این افراد توصیه نمی شود چراکه می تواند به خشکی بدن آنها دامن بزند. ورزش های ملایم و مفرح به این افراد توصیه می شود.
خواب زیاد باعث افزایش سردی بدن می شود بنابراین افراد با مزاج های سرد نباید برای ساعات طولانی بخوابند. بی خوابی نیز می تواند باعث افزایش خشکی در بدن شود و برای افراد با مزاج های خشک توصیه نمی شود. رعایت تعادل در خواب (۶ تا ۷ ساعت در روز) در حفظ سلامت مزاج بسیار مهم است.
درمان یبوست نیز در جهت پاکسازی بدن از مواد زائد نیز نقش مهمی در حفظ سلامت افراد و درمان بیماری ها بازی میکند.
در بیشتر موارد با رفع علت ایجاد کننده سو مزاج مشکلات بیمار نیز برطرف می شود. درصورتی که مشکلات این افراد حل نشد توصیه هایی که باعث افزایش گرمی و تری بدن می شود برای این افراد مفید واقع خواهد شد.
سونای بخار، حمام گرم با رطوبت بالا، نشستن در آب ولرم رو به داغی مثل جکوزی یا وان برای سرد و خشک هایی که دچار تاخیر در عادت ماهانه هستند می تواند با افزایش گرمی و تری بسیار مفید باشد.
غذاهایی مثل گوشت قرمز و کباب، مغزهایی مثل بادام و پسته، نخودآب، غداهایی مثل حلیم که با گندم و گوشت قرمز تهیه می شوند، آبگوشت و زردک برای آنها بسیار مفید است.
منو
خواص پنیرک در طب سنتی: رفع کننده عطش، کاهنده حرارت کبد
خانه/بیاموزید/اعضای حياتی
اعضای حياتی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی
۱۴۰۱-۱۱-۲۵۲1,812 خواندن این مطلب ۳۰ دقیقه زمان میبرد
فهرست محتوا
حفظ سلامت رحم در طب سنتی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: فیزیولوژی و آناتومی رحم
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: اهمیت رحم در بدن زنان
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: مزاج رحم
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: وظیفه رحم در بدن چیست؟
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: بررسی وضعیت سلامتی رحم
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: سلامت رحم از نظر مزاجی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: عوارض پیش و پس از قاعدگی در مزاج های مختلف
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: قاعدگی های غیر طبیعی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خونریزی های شدید قاعدگی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: کاهش یا عدم خونریزی ماهانه
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: فیبروم های رحمی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: ناباروری
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: درمان اختلالات رحمی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خلاصه ای از تدابیر موثر برای سرد و خشک ها
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خلاصه ای از تدابیر موثر برای سرد و تر ها
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خلاصه ای از تدابیر موثر برای گرم و خشک ها
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خلاصه ای از تدابیر موثر برای گرم و تر ها
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: تدابیر موضعی برای درمان اختلالات رحمی
حفظ سلامت رحم در طب سنتی
سلامت رحم در طب سنتی
رحم در بدن زنان جزء اعضای رئیسه یا حیاتی نیست اما یکی از اعضای شریفه است به این معنی که حفظ سلامت رحم در طب سنتی از اهمیت بالایی برخوردار است. درست است که اگر این عضو در بدن نباشد شخص همچنان به حیات خود ادامه می دهد اما نبود آن خصوصا در بانوان جوان تر ضررهای زیادی به آن شخص وارد خواهد کرد.
نوشته های مشابه
حفظ سلامت رحم در طب سنتی
۱۴۰۱-۱۱-۲۵
هر آنچه باید در مورد مغز بدانید
۱۴۰۰-۰۸-۱۰
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: فیزیولوژی و آناتومی رحم
رحم قسمتی از دستگاه تناسلی زنان است که شبیه یک گلابی برعکس و در ناحیه لگن واقع شده است. رحم در بین روده ها و مثانه قرار دارد. حالت کیسه مانند دارد که به وسیله یک دهانه انتهای آن به واژن متصل میشود.
در طب سنتی ایرانی به دهانه رحم فَم رحم و به واژن عُنُق رحم گفته می شود. اُنثَیَین همان تخمدان ها هستند. در دو طرف رحم لولههای فالوپ قرار گرفته اند که به آن متصل شدهاند و در پایین به وسیله گردن رحم به واژن اتصال پیدا کرده است. در طب سنتی به لوله های فالوپ اوعیه منی گفته می شود.
از دیدگاه جنین شناسی، بافت مثانه و رحم دارای ریشه و ساختار نسبتا شبیه هستند که باعث مشابهت ها و تاثیرگذاری این دو عضو روی هم می شود. نکته مثبت این مشابهت در درمان برخی مشکلات یک عضو با مداخله روی عضو مجاور می باشد.
لانه گزینی سلول تخم (حاصل لقاح اسپرم و تخمک) در رحم انجام میشود و جنین در آن رشد میکند. رحم دارای عضله ای بسیار قوی است که در حالت عادی حدود ۲.۵ تا ۴ سانتی متر ضخامت دارد اما در حین بارداری به تدریج رشد کرده و به طور چشمگیری حجیم خواهد شد. در واقع همین عضلههای قوی هستند که در حین زایمان میتوانند به خارج شدن جنین کمک کنند.
سطح داخلی رحم قسمتی است به نام آندومتر که این لایه به دنبال تغییر در میزان هورمونهای زنانه طی سیکل ماهانه، متناوبا ساخته و حجیم شده و ریزش پیدا میکند که همان خونریزی ماهانه خواهد بود. همین تغییرات هورمونی و ساخته شدن دیوارههای آندومتر است که محیط را برای لانهگزینی جنین آماده میکند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: اهمیت رحم در بدن زنان
رحم در بدن زنان جزو اعضای رئیسه یا حیاتی نیست اما یکی از اعضای شریفه است به این معنی که از اهمیت بالایی برخوردار است. درست است که اگر این عضو در بدن نباشد شخص همچنان به حیات خود ادامه می دهد اما نبود آن خصوصا در بانوان جوان تر ضررهای زیادی به آن شخص وارد خواهد کرد.
اصطلاحا در طب سنتی ایرانی گفته می شود که رحم یک عضو عصبانی (پر عصب) است؛ یعنی اعصاب فراوانی به آن مرتبط هستند، بنابراین بشدت تحت تاثیر و کنترل اعصاب است. این که گاهی می شنویم شخصی بدنبال استرس یا شوک شدیدی، ناگهان در سن پایین یائسه می شود، می تواند به همین علت و تاثیر شدید اعصاب و هورمون ها بر تخمدان ها و بافت رحم باشد.
رحم با مغز مشارکت دارد یعنی بر هم تاثیر متقابل دارند. از دیدگاه طب سنتی ایرانی برخی بیماری ها در بدن مشارکتی هستند. به طور مثال گاهی شخصی دچار سردرد می شود که علت آن می تواند در سر و مغز باشد اما گاهی علت سردرد ممکن است به علت وجود مشکلاتی در معده و یا رحم باشد؛ بنابراین در مشارکت مغز با معده یا رحم شخص دچار سردرد می شود. یعنی مشکل اصلی در معده یا رحم است اما علامت و بروز بیماری در مغز خودش را نشان می دهد.
رحم یک عضو موثر در بدن است و ارتباطات عصبی زیادی دارد پس هم مغز روی فعالیت های رحم تاثیر می گذارد و هم رحم روی برخی عملکردهای مغز اثر خواهد گذاشت. بنابراین هم مشکلات روانی و مرتبط با اعصاب و اعراض نفسانی می توانند به شدت روی عملکرد تخمدان ها و رحم تاثیر بگذارند و هم برعکس، مشکلات رحمی ممکن است منجر به بروز مشکلاتی از جمله سردرد، سرگیجه، سنگینی سر، اختلال خلقی و … شوند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: مزاج رحم
همانطور که گفته شد رحم بافت پرعصبی دارد. از دیدگاه طب سنتی ایرانی عصب مزاج سرد و خشکی دارد بنابراین این اعصاب می تواند مزاج رحم را تا حدی به سمت سردی ببرد اما رحم عضلات بسیار قوی ای دارد که مزاج آن، گرم و تر است بنابراین درنهایت مزاج رحم رو به اعتدال است لیکن با توجه به موقعیت آناتومیک آن در بدن و مواردی دیگر، استعداد سرد شدن را بیشتر دارد.
طبق یک قاعده کلی، احشای شکم و لگن (روده ها، معده، پروستات در آقایان و رحم و تخمدان در زنان و…) و پایین تنه مستعد سردی هستند و علت اینکه از زمان های قدیم استفاده از شال برای کمر خصوصا در فصول سرد چه برای بانوان و چه آقایان، نشتن زیر کرسی، پوشیدن گرمکن و جوراب های گرم جز توصیه های طبی و سنت مردم بوده است این موضوع می باشد.
هر عضوی در بدن، اعتدال مزاجی و عملکردی مخصوص به خود را دارد و اگر از این حالت خارج شود، یعنی دچار سوء مزاج شده و در نتیجه، عملکردهای آن به درجاتی و یا کاملا، مختل خواهد شد. رحم نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد.
حفظ اعتدال مزاج اهمیت ویژه ای هم دارد، چرا که رحم جایگاه رشد و نمو جنین است و برای حفظ سلامت جنین لازم است محیط او نیز از سلامت کافی برخوردار باشد. رحمی که خیلی گرم، سرد، خشک و یا رطوبتی شده باشد، یا امکان پذیرش و رشد جنین را ندارد و شخص دچار ناباروری می شود و یا در صورت پذیرش اولیه جنین، احتمال بالای سقط وجود دارد. حتی در صورت اتمام دوره بارداری و زایمان موفق، نوزاد واجد درجاتی از تنش ها و مشکلات خواهد بود چون در محیطی نامناسب (از نظر میزان حرارت و رطوبت) رشد کرده است. بنابراین حفظ تعادل مزاجی رحم هم برای سلامت مادر و هم جنین بسیار مهم و حائز اهمیت است.
روش های مختلفی برای پی بردن به مزاج یا سوءمزاج رحم وجود دارد. به طور مثال، می توان از رنگ، حجم و حالت ترشحات رحم استفاده کرد. رحم های خشک ترشحات به نسبت کمتر و سوزش و خارش بیشتر و رحم های تر، ترشحات نسبتا بیشتری دارند. رنگ ترشحات در مزاج های سرد و خشک بدن و رحم یا با غلبه سودا رو به سبز تیره و قهوه ای می روند. در مزاج های سرد و تر بدن یا رحم، معمولا ترشحات آبکی و لزج بوده و روبه سفیدی، بی رنگی و پنیری شکل می روند. در مزاج های گرم و خشک، ترشحات به احتمال زیاد، زرد رنگ بوده که می توانند بوی بدی نیز داشته و همراه با تحریک و خارش موضعی باشند. در افراد با بدن یا رحم گرم و تر، رنگ ترشحات ممکن است رو به قرمزی بروند به طوریکه شخص گاهی گمان می کند دچار لکه بینی یا آغاز فرآیند خونریزی ماهانه شده است.
سوزش، تحریک پذیری و احساس خشکی واژن در حالت عادی یا هنگام رابطه جنسی، معمولا در رحم های با مزاج خشک -که در بدن های با مزاج خشک محتمل تر است- شایع تر بوده و بی حسی، عدم تحریک و احساس شلی و افتادگی رحم و واژن در رحم های تر (شایع تر در رطوبتی مزاجان) بیشتر دیده می شود.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: وظیفه رحم در بدن چیست؟
رحم یکی از مجاری طبیعی دفع مواد زائد از بدن و پاکسازی آن می باشد. یکی از اصول شش گانه حفظ سلامت در طب سنتی ایرانی، احتباس (نگه داری مواد مفید در بدن) و استفراغ (فراغت بدن از مواد زائد) است. برای حفظ سلامت انسان، دفع مواد زائد باید به طور طبیعی و دائم انجام شود. ادرار، مدفوع، تعریق، عطسه، سرفه و عادت ماهانه در خانم ها، از جمله روش های طبیعی پاکسازی بدن از مواد زائد می باشند.
سوالی که گاهی مطرح می شود این است که چرا در بانوان قاعدگی رخ می دهد و اما در مردان خیر؟ از دیدگاه طب سنتی ایرانی، مزاج جنس مونث نسبت به جنس مذکر، به نسبت، سردتر و رطوبتی تر می باشد و سردی و رطوبت در بدن، تا حدودی ضعف در هضم، جذب و دفع غذاها ایجاد می کند که این امر منجر به کاهش تولید انرژی و افزایش تشکیل مواد زائد و فضولات در بدن شده و لازم است به صورت خونریزی ماهانه از بدن دفع شوند.
در مردان که به نسبت، مزاج گرم تر و خشک تر و فعالیت بدنی بیشتری نسبت به زنان دارند، شکل گیری مواد زائد نیز نسبتا کمتر است. البته در مردان با توجه به شرایط جسمی، گاهی نیاز است تا مقداری خون حاوی مواد زائد به کمک فصد یا حجامت از بدن خارج شود.
با توجه به این وظیفه پاکسازی کنندگی بدن توسط رحم، زنان در دوره باروری خود -که معمولا از سنین نوجوانی (۱۱تا۱۳ سالگی) آغاز شده و در میانسالی (۵±۵۰ سالگی) با یائسگی پایان می یابد- کمتر دچار مشکلات و بیماری هایی همچون سکته و چربی یا فشار خون بالا می شوند.
دومین وظیفه رحم، پذیرش، حمل، تغذیه و رشد دادن جنین است. بافت اندومتر رحم (که هرماه پرخون شده و آماده پذیرش جنین می شود) و عروق بسیار زیاد این عضو، نقش به سزایی در رشد و پرورش جنین دارد.
حکمت توقف عادت ماهانه در طول بارداری حفظ قوای بدن برای تغذیه جنین در این دوره است. در دوره بارداری که عادت ماهانه قطع می شود، طبیعتا تجمع مواد زائد در بدن بیشتر شده و شخص باردار باید بیش از پیش به طبیعی بودن مسیر دفعیات خود توجه داشته باشد. بنابراین مطلقا نباید یبوست گرفته، با مصرف ملین های مجاز همچون انجیر و آلو، و مصرف سبزی و میوه جات، هر روز به راحتی اجابت مزاج داشته باشند. همچنین، با انجام ورزش های ملایم ویژه بارداری و تعریق مناسب و نیز استحمام طبی، بدن را پاکسازی نمایند.
اعتدال مزاج رحم و سالم ماندن آن، هم در سلامت زنان و هم در صورت بارداری برای باروری سالم و حفظ سلامتی جنین مهم است.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: بررسی وضعیت سلامتی رحم
برای بررسی سلامت هر عضوی باید عملکرد آن را مورد ارزیابی قرار بدهیم. مثلا برای بررسی عملکرد مغز باید میزان تمرکز، قدرت تفکر، رفتار، حافظه و خواب شخص را مورد بررسی قرار دهیم یا برای بررسی سلامت معده و روده هضم، جذب و دفع مواد مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته می شوند.
در مورد سلامت رحم، بررسی نظم قاعدگی (سیکل های ۲۸ یا سی روزه و به طور میانگین دوره خونریزی ۳ تا ۸ روزه)، حجم خون خارج شده از بدن (خروج حجم خون بسیار کم و به صورت لکه بینی یا دفع حجم خون بسیار زیاد که نیاز به تعویض مداوم پد بهداشتی وجود داشته باشد و شخص دچار ضعف شود هر دو غیر طبیعی بوده و نیاز به درمان دارد)، دفعات قاعدگی (بیش از یکبار در ماه و یا عدم خونریزی در طول ماه طبیعی نیست) و کیفیت خون خارج شده از بدن که در طب رایج مورد بی توجهیست (رنگ خون دفعی زیاد تیره نباشد، چسبندگی زیادی نداشته باشد، به راحتی خونریزی شخص شروع شود) بسیار مهم هستند. همچنین، خونریزی نباید زیاد طول بکشد و دردناک باشد، شخصی که عادت ماهانه می شود نباید دچار ضعف بیش از حد شود و باید حین عادت، حال عمومی خوبی داشته باشد.
نکته بعدی قدرت باروری رحم است که شخص امکان بارداری سالم و بدون نیاز به مداخله را داشته باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: سلامت رحم از نظر مزاجی
نکته مهم این است که رحم هر فردی با مزاجش مطابقت داشته و برای آن شخص، کوچکی یا بزرگی و میزان خشکی یا تری رحم طبیعیست. افراد منحصر به فردند و اعضای بدن هر فرد با مزاج او متناسب می باشند. درواقع مزاج کلی هر شخص چیزی نیست جز برآیند مزاج تک تک اعضای وی؛ حال آنکه اعضای مهم تر مثل قلب، مغز، کبد و تا حدی رحم، اثر بیشتری نیز روی مزاج شخص دارند.
افراد با مزاج خشک همانطور که بدن های لاغری دارند، رحم های کوچک تر و خشک تری نیز دارند. به همین ترتیب به علت خشکی مزاج، رحم این افراد بافت سفت تر و عروق ریزتری دارد. بنابراین خونرسانی به رحم در این افراد ضعیف تر است پس خونریزی ماهانه کوتاه تری هم خواهند داشت. گاهی خونریزی دو تا سه روزه در این افراد می تواند طبیعی تلقی شود. خشک مزاجان زودتر از افراد با مزاج تر -خصوصا گرم و ترها- یائسه می شوند. به طور کلی خون در دوران قاعدگی در خشک مزاج ها غلیظ و چسبنده تر و کمتر است و احتمال یائسگی زودرس در آنها خصوصا در سرد و خشک ها بیشتر می باشد.
در مقابل، مزاج های تر همانگونه که بدن های درشتی دارند، رحم های بزرگ تر و انعطاف پذیرتری نیز دارند. در این افراد و خصوصا گرم و ترها، تعداد روزهای خونریزی ماهانه و حجم خونریزی معمولا بیشتر است. یائسگی معمولا در این افراد دیرتر به وقوع می پیوندد و گاهی ممکن است شخصی با مزاج گرم و تر تا سنین ۸-۵۷ سالگی هم پریود شده و برای او طبیعی محسوب شود.
البته در بحث قاعدگی باید عوامل ژنتیکی و نژادی، و عوامل محیطی چون اقلیم را نیز در نظر گرفت. برای مثال در اقلیم های گرم و شرجی که رطوبت و گرما بیشتر است، هم در سنین پایین تر قاعدگی آغاز می شود و هم یائسگی دیرتر اتفاق می افتد.
در مناطق کوهستانی با اقلیم سرد و خشک، معمولا قاعدگی در سنین بالاتر شروع شده و یائسگی نیز زودتر رخ می دهد که شاید به این دلیل باشد که به علت سرمای هوا، افراد نیاز دارند تا قوای بدنیشان بیشتر حفظ شود چون بهرحال خونریزی ماهانه، تا حدی قوای فرد را تحلیل می برد. افراد با مزاج گرم و تر معمولا به دنبال دفع خون، دچار عارضه ای نمی شوند و حتی به علت دفع مواد و خون زائد، حال بهتری هم پیدا می کنند اما افراد با مزاج سرد و خشک و یا خشک ممکن است بر اثر خونریزی دچار ضعف شوند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: عوارض پیش و پس از قاعدگی در مزاج های مختلف
خون، گرم و تر است و با خروج خون از بدن، مقداری گرمی و تری از بدن کم می شود و بدن به نسبت رو به سردی و خشکی می رود؛ بنابراین سرد و خشک ها زودتر و بیشتر از سایر مزاج ها دچار عوارض بعد از خونریزی می شوند. چون گرمی مهم تر از تری است و خروج گرمی از بدن باعث افزایش سردی در بدن می شود، بعد از سرد و خشک ها، سرد و تر ها ممکن است دچار عوارض خونریزی ماهانه شوند. اگرچه در صورت غلبه تری در بدن این افراد، کاهش تری بر اثر خونریزی ماهانه می تواند برای این افراد مفید باشد اما در هرحال، خونریزی و خروج گرما از بدن می تواند باعث ضعف و سردی سردمزاجان شود.
در رتبه بعدی (سوم) گرم و خشک ها هستند. عادت ماهانه در این افراد به علت خروج گرمای اضافه از بدن می تواند مفید باشد اما با خروج رطوبت از بدن این افراد، به علت خشکی مزاجشان ممکن است دچار برخی عوارض غلبه خشکی شوند.
گرم و ترها در جایگاه چهارم از لحاظ بروز عوارض احتمالی پس از خونریزی قرار می گیرند. در این افراد خونریزی ماهانه نوعی درمان است چون باعث دفع گرمی و تری اضافه از بدنشان می شود. برخلاف سایر مزاج ها که بعد از خونریزی و عادت ماهانه به علت افزایش سردی و یا خشکی ممکن است دچار عوارضی شوند، گرم و تر ها با این که قبل از شروع عادت ماهانه و به علت انباشت مواد زائد در بدن دچار مشکل می شوند، با شروع عادت ماهانه و دفع مواد زائد، حال بهتری پیدا می کنند. بنابراین علائم سندرم پیش از قاعدگی (Pre-Menstrual Syndrome یا PMS) در گرم و ترها و در کل، مزاج های تر، شایع تر است. ورم و پف کردگی، تجربه علائمی شبیه به بارداری، حتی خونریزی از لثه و خون دماغ، گرگرفتگی، تحریک پذیری و عصبانیت از جمله این علائم می باشند.
با همین استدلال، در سرد و خشک ها قبل از شروع قاعدگی به علت غلبه گرمی و تری ناشی از تجمع خون و کاهش علائم سردی و خشکی، این افراد ممکن است حال بهتری نیز پیدا کنند.
در جایگاه دوم از نظر شدت PMS، سرد و ترها قرار دارند که به علت بروز علائم غلبه رطوبت و امتلا در بدن می باشد. گرم و خشک ها و سپس سرد و خشک ها کمتر دچار عوارض سندرم پیش از قاعدگی می شوند.
بنابراین می توان شدت های متفاوت عوارض پیش و پس از قاعدگی در افراد مختلف را به تفاوت های مزاجی آنها ربط داد.
باید توجه داشت که موارد فوق در افراد بدون سو مزاج یا غلبه اخلاط صدق می کند. در صورت وجود غلبه اخلاط و یا سو مزاج ها ممکن است افراد علائم شدیدتری را تجربه کنند. به طور مثال شخصی که دچار سو مزاج سردی و خشکی است پس از قاعدگی مشکلات شدیدتری را نسبت به شخصی که مزاج سرد و خشک در حالت تعادلی دارد تجربه می کند و یا برعکس، شخصی که دچار غلبه گرمی و تری و امتلا باشد، سندرم پیش از قاعدگی بسیار شدیدتری را تجربه خواهد کرد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: قاعدگی های غیر طبیعی
در ادامه به طور خلاصه به برخی از اختلالات شایع قاعدگی اشاره می کنیم.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خونریزی های شدید قاعدگی
افزایش خونریزی رحمی (هایپر منوره، پلی منوره، منوراژی) می تواند به صورت خروج حجم زیادی از خون بوده، یا با افزایش روزهای خونریزی قاعدگی با یا بدون حجم خونریزی زیاد همراه باشد، و یا ممکن است دفعات خونریزی ماهانه به بیش از یک بار در ماه افزایش یافته باشد.
اگر میزان خونریزی ماهانه را ۵۰ یا ۶۰ سی سی در نظر بگیریم، این افراد ممکن است بیش از ۱۰۰ سی سی خون دفع کنند. در طب سنتی ایرانی به این نوع خونریزی های غیر طبیعی، “افراط طَمَث” گفته می شود. در زنان با مزاج گرم و تر به این علت که مستعد غلبه خلط دَم (خون) هستند احتمال افراط طمث بیشتر از سایر مزاج هاست. یکی از راه های دفع دم اضافه در بدن زنان، عادات ماهانه است و چون قوه مدبره تلاش می کند تا حتی المقدور از راه های طبیعی، مواد زائد بدن را دفع کند، خونریزی های ماهانه در این افراد شدت پیدا می کند.
در مردان با مزاج گرم و تر و غلبه دم که عادت ماهانه رخ نمی دهد امکان افزایش فشار خون، بروز جوش و دمل های خونی، خون دماغ و سکته وجود دارد و به همین علت نیاز مردان مستعد غلبه خلط دم به حجامت و فصد خون نسبت به زنانی که در سن باروری هستند بیشتر است.
بعد از زنان با مزاج گرم و تر، زنان با مزاج سرد و تر بیشتر در معرض ابتلا به خونریزی های شدید در دوران قاعدگی هستند. دلیل این است که امکان دچار شدن تر مزاجان به امتلاء و پرشدگی بدن از مواد زائد بیشتر از سایرین است، با این تفاوت که رطوبت بدن افراد گرم و تر از جنس دَم یا خون و رطوبت سرد و ترها از جنس بلغم است اما نکته اینجاست که گاهی طی برخی فرایندها در بدن بلغم می تواند به دَم تبدیل شود. بنابراین سرد و ترها هم می توانند دچار غلبه دم و به دنبال آن افزایش غیرطبیعی خونریزی های ماهانه شوند.در سرد و ترها گاهی علت افزایش خونریزی، سستی بافت رحم و اندومتر است که زود دچار ریزش شده و ممکن است باعث بروز خونریزی های شدید شود.
اگر شخصی با مزاج گرم و خشک دچار خونریزی های شدید و غیرطبیعی شود، علت آن می تواند افزایش حرارت در بدن باشد. افزایش حرارت زیاد توام با خشکی می تواند باعث شکنندگی عروق و بافت رحم شود و این شکنندگی خونریزی دهنده است. همچینین در افراد گرم و خشک احتمال بیشتری برای غلبه صفرا نیز وجود دارد. وظیفه صفرا نفود به مجاری و مویرگ های ریز است و با سوزانندگی و گزندگی خود می تواند باعث بروز خونریزی شود.
در افراد سرد و خشک نیز امکان بروز خونریزی های شدید وجود دارد اما احتمال آن از سایر مزاج ها کمتر است چراکه سردی و خشکی مساوی با جمع شدگی، قبض، صلابت، سفتی و کم خونی است و همه اینها باعث می شود تا بافت آندومتری رحم ریزش پیدا نکند، بنابراین خونریزی یا اتفاق نمی افتد و یا خیلی کم اتفاق می افتد. اما اگر شخصی با مزاج سرد و خشک دچار خونریزی های شدید شود ممکن است علت آن فیبروم های رحمی ناشی از تجمع سودا (که سرد و خشک است) باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: کاهش یا عدم خونریزی ماهانه
الیگومنوره یا هیپومنوره از دیگر اختلالات قاعدگی در سنین باروری هستند. در این شرایط یا فواصل قاعدگی افزایش مییابد به طور مثال شخص سه یا چهار ماه یکبار دچار خونریزی می شود و یا فرد خونریزی ماهانه دارد ولی به صورت غیر طبیعی، خونریزی سبکی را تجربه میکند.
اگر میزان خونریزی ماهانه را ۵۰ یا ۶۰ سی سی در نظر بگیریم این افراد ممکن است به فرض ۲۰ سی سی خون دفع کنند. ممکن است شخصی هر دو این شرایط را تجربه کند به این معنی که فواصل قاعدگی طولانی تر از حد معمول همراه با خونریزی های بسیار سبک برای یک یا دو روز به صورت لکه بینی داشته باشد.
آمنوره نیز یکی از اختلالات قاعدگی در زنان میباشد که به معنی عدم خونریزی ماهانه در خانمهای سن باروری است.
در طب سنتی ایرانی به این حالات “حَبس طَمَث” گفته می شود.
بر اساس دسته بندی مزاجی، کم ترین میزان خونریزی را سرد و خشک ها تجربه می کنند و هرچه سردی و خشکی رحم بیشتر باشد و یا شخص دچار سو مزاج سرد و خشک شود، خونریزی های ماهانه کم تر و کم تر و فاصله بین دو عادت ماهانه بیشتر و بیشتر می شود. حتی در برخی افراد ممکن است شخص تنها در طول سال یک یا دوبار دچار خونریزی شود. احتمال بروز این شرایط در سرد و خشک ها بیشتر است چرا که این دسته از افراد به سو مزاج سرد و خشک حساس تر هستند.
بعد از سرد و خشک ها، سرد و ترها مستعد کاهش خونریزی ماهانه هستند که علت آن نیز سردی بدن است، بنابراین قوه مدبره برای جلوگیری از ضعف ناشی از خونریزی ممکن است اجازه خونریزی را ندهد.
در جایگاه سوم، گرم و خشک ها نیز ممکن است دچار کاهش خونریزی ماهانه شوند. دلیل آن نیز اینست که خشکی می تواند باعث صلابت و سفتی رحم شده و مانع خونریزی شود.
در جایگاه چهارم، گرم و ترها قرار می گیرند که معمولا، همانطور که قبل تر توضیح داده شد، مستعد خونریزی های شدید هستند و کمتر ممکن است دچار کاهش خونریزی شوند.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: فیبروم های رحمی
فیبروم به تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی گفته می شود که غالبا در سنین باروری در رحم ظاهر می شوند. فیبروم های رحمی همچنین با نام های لیومیوما (leiomyoma) یا میوما (myoma) شناخته می شوند.
فیبروم می تواند گاهی آنقدر کوچک باشد که با چشم دیده نشود، اما در برخی موارد نیز به صورت توده هایی درمی آید که باعث بزرگ شدن رحم می شود. فیبروم ها ممکن است در دیواره عضله رحمی، داخل حفره رحم و یا به طرف خارج از رحم رشد کنند.
فیبروم ها در سرد و خشک ها و سپس سرد و ترها شایع ترند. علت آن اینست که در افراد با مزاج سرد خونرسانی کمتر و رسوب دهندگی بیشتر است بنابراین احتمال تشکیل توده در این افراد بیشتر است.
فیبروم ها می توانند باعث افزایش خونریزی های ماهانه شوند و در سرد و خشک ها که به طور معمول کم خون تر از سایر مزاج ها هستند باعثت تشدید کم خونی و متعاقبا ضعف ناشی از خونریزی شدید شوند.
البته گاهی نیز ممکن است شخص دچار فیبروم شود اما خونریزی نیز نداشته باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: ناباروری
در مقام مثال می توان رحم را به یک زمین کشاورزی شبیه دانست که سلول اولیه جنین یا تخم که حاصل لقاح است مانند بذری است که در این زمین کاشته می شود. سلول اولیه تخم در زمین رحم باید کاشته شود. اگر کیفیت یک زمین کشاورزی به اندازه کافی خوب نباشد، مثلا خیلی خشک و بی آب بوده و یا کاملا گل و لای باشد؛ آفتاب بسیار سوزانی داشته باشد و یا بسیار سرد و دچار یخبندان باشد؛ در هیچ یک از این چهار حالت نمی توان انتظار داشت تا دانه گندمی که در آن کاشته شده، بروید و رشد کند.
رحم نیز همین گونه است؛ اگر بسیار خشک یا تر بوده یا اگر بیش از حد گرم یا سرد باشد و یا به زبان دیگر دچار سو مزاج شود، نمی توان انتظار بارداری طبیعی داشت. معمولا افراد با سو مزاج رحمی دچار اختلال قاعدگی نیز هستند اما در صورتی که فرد دچار اختلال قاعدگی نیز نباشد ممکن است دچار ناباروری شود.
یک اصل خیلی مهم در طب سنتی وجود دارد که قوه مدبره در بدن ابتدا توجه به بقای شخص میکند و در جایگاه بعدی به بقای نسل می پردازد. یعنی اولویت طبیعت بدن حفظ سلامت شخص و عمر طولانی و با کیفیت آن فرد است و اگر شخص سالم باشد سپس به ایجاد میل جنسی، باروری و بقای نسل می پردازد.
بنابراین بسیاری از افرادی که دچار کاهش میل جنسی و به طور کلی اختلال عملکرد جنسی، و مشکلات باروری هستند در واقع دچار سو مزاج هستند و بدن درگیر رفع مشکلات اصلی خود در کبد، مغز، معده، رحم و … می باشد و حتی در صورت ادامه نسل و بارداری ممکن است به علت پایین بودن کیفیت اسپرم و تخمک و به تبع آن جنین، شخص فرزند سالم و حتی نسل سالمی نیز نداشته باشد.
این اصل در حیوانات نیز به طور طبیعی رعایت می شود و همواره قوی ترین حیوان پس از غلبه بر رقبای خود موفق به جفت گیری می شود تا ژن قوی قادر به تداوم نسل باشد.
در انسان ها نیز به صورت غریزی، افراد به انتخاب همسران سالم تر و و قوی تر تمایل دارند و خود شخص نیز زمانی میل جنسی دارد و باروری زمانی اتفاق می افتد که سالم باشد. کسی که بدن و اعضای سالمی ندارد، هم ممکن است تمایلات جنسی نداشته باشد و هم دچار اختلال عملکرد جنسی مانند زود انزالی یا اختلال نعوظ باشد. گاهی کیفیت اسپرم و یا تخمک به قدری ضعیف است که لقاح صورت نمی گیرد و یا در صورت لقاح ممکن است به علت ضعیف بودن سلول تخم و یا از طرف دیگر، نامناسب بودن شرایط رحم، لانه گزینی اتفاق نیفتد و یا در هفته ها و ماه های ابتدایی بارداری، جنین سقط شود.
بنابراین سو مزاج هم باعث بروز مشکلات برای خود شخص می شود و هم ممکن است باعث عدم ادامه یافتن نسل او شود.
امروزه شاهد زوج های زیادی هستیم که با وجود استفاده چندباره از روش های کمک باروری مانند آی یو آی یا آی وی اف باروری اتفاق نمی افتد چرا که مزاج شخص اصلاح نشده است و این افراد هم در عملکرد جنسی و هم در باروری دچار اختلال هستند که در این صورت یا باروری اتفاق نمی افتد و یا در صورت باروی معمولا جنین سقط می شود.
در زنان با مزاج سرد و خشک رحم نیز مانند یک زمین خشک و دچار یخبندان است که امکان کشت در آن وجود ندارد و دچار ناباروری هستند.
در زنانی که مزاج سرد و تر دارند رحم هم محیطی سرد و رطوبتی دارد، مانند زمینی که آبی راکد و متعفن مدت ها در آن مانده باشد، یا مانند یک مرداب یا باتلاق پر از گل و لای که خیلی از گیاهان نمی توانند در آن رشد کنند. این رحم نیز نمی تواند سلول تخم را بپذیرد و باروری معمولا اتفاق نمی افتد.
افراد گرم و خشک معمولا به علت خشکی رحم دچار ناباروری می شوند. البته حرارت زیاد نیز می تواند در ناباروری این افراد موثر باشد. رحم این افراد مثل کویری بسیار گرم و خشک است که امکان رویش گیاهی در آن وجود ندارد.
در گرم و تر ها، پرخونی و التهاب نسبی بافت رحم و اندومتر، می تواند مانع از بروز یا ادامه بارداری شود. در این افراد احتمال خونریزی جفت و کنده شدن آن به دلیل تمایل قوه مدبره به دفع مواد زائد بیشتر است.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: درمان اختلالات رحمی
زمانی که علت اختلال عملکرد رحمی شناخته شود درمان آن نیز ساده است. مهم ترین و اولین قدم در فرایند درمان در طب سنتی ایرانی اصلاح مزاج است. اولین قدم در اصلاح مزاج نیز پرهیز، رفع علت و اصلاح سبک زندگی است. رعایت شش اصل ضروری سلامت شامل خوردنی ها و آشامیدنی ها، خصوصیات اقلیمی و محیطی و آب و هوا، فعالیت بدنی و استراحت، رخدادهای روانی، خواب و بیداری و پاکسازی بدن از مواد زائد برای تمامی افراد و حفظ و بازگرداندن سلامت بسیار حائز اهمیت می باشد.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خلاصه ای از تدابیر موثر برای سرد و خشک ها
اگر شخصی دچار سردی و خشکی باشد باید از عوامل سرد کننده و خشک کننده پرهیز کند. مثلا این افراد در فصول سرد باید بیشتر از سایرین ناحیه کمر و شکم خود را با شال، لباس های گرم یا استفاده از کرسی گرم نگه دارند. این افراد باید از نشستن و توقف در جاهای سرد خودداری کنند. پس از استحمام این افراد باید مراقب باشند تا در معرض هوای سرد قرار نگیرند. اتاق این افراد باید گرم باشد و بهتر است برای حفظ حرارت بدن از زیرانداز و رو انداز گرم استفاده کنند.
عواملی چون غم، غصه و افسردگی نیز می توانند باعث افزایش سردی شوند و اشخاص با زمینه غلبه سردی باید از عوامل ایجاد کننده این حالات مانند دیدن فیلم های غمگین، گوش دادن به موسیقی های غمگین و یا خواندن رمان های غمگین دوری کنند.
پرهیز از مصرف نوشیدنی ها و غذاهایی که تشدید کننده سردی و خشکی هستند مانند سرکه، میوه های ترش مثل کیوی، و ماست و دوغ ترش می تواند برای این افراد در فصول سرد و خصوصا شب هنگام بسیار آسیب زننده باشد.
کم تحرکی برای سرد مزاجان می تواند ایجاد مشکل کند چراکه باعث افزایش سردی در بدن می شود. البته انجام ورزش های شدید نیز به این افراد توصیه نمی شود چراکه می تواند به خشکی بدن آنها دامن بزند. ورزش های ملایم و مفرح به این افراد توصیه می شود.
خواب زیاد باعث افزایش سردی بدن می شود بنابراین افراد با مزاج های سرد نباید برای ساعات طولانی بخوابند. بی خوابی نیز می تواند باعث افزایش خشکی در بدن شود و برای افراد با مزاج های خشک توصیه نمی شود. رعایت تعادل در خواب (۶ تا ۷ ساعت در روز) در حفظ سلامت مزاج بسیار مهم است.
درمان یبوست نیز در جهت پاکسازی بدن از مواد زائد نیز نقش مهمی در حفظ سلامت افراد و درمان بیماری ها بازی میکند.
در بیشتر موارد با رفع علت ایجاد کننده سو مزاج مشکلات بیمار نیز برطرف می شود. درصورتی که مشکلات این افراد حل نشد توصیه هایی که باعث افزایش گرمی و تری بدن می شود برای این افراد مفید واقع خواهد شد.
سونای بخار، حمام گرم با رطوبت بالا، نشستن در آب ولرم رو به داغی مثل جکوزی یا وان برای سرد و خشک هایی که دچار تاخیر در عادت ماهانه هستند می تواند با افزایش گرمی و تری بسیار مفید باشد.
غذاهایی مثل گوشت قرمز و کباب، مغزهایی مثل بادام و پسته، نخودآب، غداهایی مثل حلیم که با گندم و گوشت قرمز تهیه می شوند، آبگوشت و زردک برای آنها بسیار مفید است.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: خلاصه ای از تدابیر موثر برای سرد و تر ها
در قدم اول این افراد باید از سردی ها و تری ها پرهیز کنند. به طور مثال توقف در مکان های سرد و رطوبتی به این افراد توصیه نمی شود. فصول نمناک مانند زمستان برای این افراد ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد کند بنابراین رعایت تدابیر مزاجی در این فصول بسیار مهم می باشد. اتاق های نمور و نمناک و زیرزمین برای این افراد محیط های مناسبی نیستند.
غذاهای سرد و تر مانند ماست و دوغ، آش هایی مانند آش جو یا سوپ جو، کشک و حتی مصرف بیش از اندازه آب برای این افراد مفید نمی باشد.
ترسیدن زیاد (مثلا دیدن فیلم های ترسناک)، خواب زیاد، و عدم تحرک کافی و فعالیت بدنی به سردی و تری در بدن این دسته از افراد دامن می زنند.
در مقابل هر عامل گرم و خشک کننده ای برای این افراد مناسب است. مکان های گرم و خشک مانند اتاق های نورگیر، مجاورت با آتش، استراحت و خواب در کنار بخاری، استفاده از رنگ های گرم، انجام ورزش های سرعتی که با تعریق زیاد باعث دفع رطوبت های زائد می گردد، و توقف در سونای خشک به این گروه از افراد توصیه می شود.
مصرف غذاهای گرم و خشک و غذاهای کم حجم و پرانرژی مثل چنجه و یا دل مرغ کباب شده بدون نان و برنج زیاد، بادام، پسته، غذاهای سرخ شده، تفت داده شده و بوداده شده مانند گندمک و برنج برای این افراد مناسب است.
پرهیز از شرایطی که باعث گرم تر و یا خشک تر شدن مزاج می شود برای افراد بسیار مهم است.
این افراد نباید در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرند . رنگهای گرم مانند زرد و قرمز، چه در لباس و چه در محیط اطرافشان باعث تحریک و افزایش حرارت درونیشان میشود. دیدن فیلمهای هیجانی (اکشن) برای این افراد مناسب نیست.
در صورت امکان هرروز استحمام کنند چون رطوبت حمام برای تعديل مزاج این افراد مفید است. غوطه وری در آب (استخر، جکوزی خنک، وان، بخار آب یا بخور خنک) بسیار مورد توصیه است. سونا، مخصوصاً سونای خشک برای این گروه توصیه نمیشود.
از بیدار ماندن زیاد، فعالیت های طولانی و سنگین، قرارگیری در معرض استرس و عصبی شدن و این قبیل امور افزایش دهنده حرارت مزاج، مخصوصا در فصول و اقلیم های گرم بشدت بپرهیزند.
این افراد حتیالامکان سرخکردنی مخصوصاً در فصول گرم سال مصرف نکنند. بهطورکلی از مصرف افراطي خوراکیهایی مثل فلفل، سیر، پیاز، دارچین و زنجبیل که طبع تندی دارند، اجتناب کنند. گوشت قرمز کم بخورند و گوشت شتر را حتی المقدور مصرف نکنند. از زیادهروی در مصرف تندی جات، شوری جات و شیرینیهای قنادی پرهیز کنند. با اینکه عسل خواص بسیاری دارد ولی برای دارندگان مزاج گرم و خشک خصوصاً در فصول گرم توصیه نمیشود. مصرف عسل در فصول سرد براي اين گروه معمولا اشكالي ندارد. سسها و ربها مخصوصاً سسهای تند برای این گروه بسیار مضر است. مصرف تخممرغ (زرده) را مخصوصاً در تابستان به کمترین حد خود برسانند.
مصرف سبزیها (کاهو) و میوههای فصل تابستان که اکثراً خنک هستند، به گرم و خشک ها توصیه میشود. سبزی خوردن ها معمولا دارای طبع گرم بوده و انواع تند آن ها (ترخون، تره، شاهی) باید احتیاط شوند.
افراد داراي مزاج گرم و خشك با مصرف خنکی جات مانند: خوراکیهای ملس (بین ترش و شیرین) یا ترش، آبِ میوههای خشک، آبزرشک، آب تمشک، آب انار، عرق کاسنی و شاهتره، خاکشیر و کاهو میتوانند زندگی سالم وآرامتری داشته باشند
پرهیز از شرایط و مصرف خوردنی هایی که گرمی و تری را افزایش می دهند اولین قدم در اصلاح مزاج این افراد است.
از مکانهای گرم و شرایط دَم دار مخصوصاً حمام یا سونای مرطوب بهشدت بپرهیزند. به علت داشتن بدن عضلانی، نیاز به ورزش زیادی دارند؛ عدم تحرك باعث تجمع سريع مواد زائد در بدن اين گروه میشود.
خون دادن و حجامت برای این گروه بسیار توصیه میشود. کلا تقویت و تشدید دفعیات مختلف (عرق، ادرار، اسهال) برای ایشان خوب و سلامت بخش است.
در مورد مصرف گرمی جات گرم و ترها نیز مانند افراد دارای مزاج گرم و خشک هستند و باید از گرمیها مخصوصا در فصول و اقلیم های گرم پرهیز کنند یعنی زیاده روی نکنند.
خوراکیهایی كه غذائیت بالایی دارند، مانند: گوشت قرمز،گوشت شتر و بوقلمون، نان و برنج زیاد، جگر مخصوصاً در فصل بهار و تابستان کمتر مصرف کنند. بهطورکلی از غذاهای دارای نشاسته مانند ماکارونی، سیبزمینی، و تخممرغ بپرهیزند.
مصرف کره، خامه، شیرینیها، شوری جات و تندیجات را به حداقل برسانند. مصرف انواع آش، سوپ و خورشت سبزی و کلا غذاهای سبک گیاهی و آبکی پخته و بخارپز به افراد این گروه توصیه میشود.
روزه داری و حذف بااحتیاط بعضی از وعدههای غذایی (مخصوصا ناهار) برای این افراد بسیار مفید است. تا کاملاً گرسنه نشدهاند غذا نخورند. مصرف خوراکیهایی که غذائیت زیاد نداشته، شخص را چاق نمی کنند و فقط شکم را پر و سیر می کنند به اين گروه توصيه میشود؛ مانند آش و خورشت های سبک، کرفس، کلم، هویج، زیتون، کاهو، کلم بروکلی، اسفناج و کدو که بهاصطلاح معده را گول میزنند و «مُزَوِّره» نامیده میشوند.
مصرف عرقیات خنک مانند عرق کاسنی، شاهتره، کاهو و… بسیار مفید است.
خوراکیهای آبکی مانند هندوانه، سبزیها و سالادها به شرطی که زیادهروی نشود، برای این افراد توصیه میشود.
مصرف بیشتر میوههای فصل که ترش هستند و استفاده از ترشیجات در آش و خورشتها به این گروه توصیه میشود.
حفظ سلامت رحم در طب سنتی: تدابیر موضعی برای درمان اختلالات رحمی
یکی از روش هایی که در قدیم برای رساندن دارو به یک عضو استفاده می شده است استفاده از داروهای موضعی می باشد. در مورد داروهای موضعی مناسب رحم از واژه هایی مثل آبزن، حمول، و فرزجه استفاده می شده است. آبزن یعنی یک یا چند گیاه دارویی را جوشانده یا داروی طبیعی را در آب ریخته و مدتی که ماند، محلول را صاف کرده و داخل آن بنشینند. البته آبزن ها تنها مختص زنان نیستند بلکه مردان با مشکلاتی همچون تورم پروستات یا بواسیر نیز می توانند از آبزن ها استفاده کنند.
حمول، شیاف های واژینالی هستند که دارو را به رحم می رسانند. همانطور که برخی داروها از طریق شیاف های مقعدی وارد بدن می شوند با کمک این شیاف ها می توان دارو را از طریق واژن به رحم رساند.
فرزجه نیز داروهای اختصاصی واژینال هستند. خانم های باکره به جای استفاده از فرزجه می توانند از آبزن ها بهره ببرند.
همانطور که گفته شد داروهای موضعی برای درمان مشکلات رحمی گاهی از طریق نشستن داخل محلول وارد بدن می شوند. گاهی نیز به بیمار توصیه می شود تا از طریق سرنگ (بدون سر سرنگ) در حالت خوابیده دارو را وارد بدن کرده و با ماندن در حالت خوابیده در حالی که لگن (با کمک یک بالشت) در قسمت بالاتری از بدن قرار گرفته و برای چند ساعت (به طور مثال شب هنگام و زمان خواب) اجازه دهند تا دارو در رحم بماند و تاثیر خود را روی این عضو بگذارند.
انتخاب گیاه دارویی یا فراورده دارویی مناسب برای درمان اختلالات رحمی با تشخیص پزشک، به مزاج شخص و مزاج رحم بیمار بستگی دارد.
هدف درمان برای افراد با رحم سرد و خشک، افزایش گرمی و تری رحم و کاهش سردی و خشکی آن است. روغن مالی ناحیه زیر ناف، پایین شکم و بالای استخوان عانه با روغن هایی که ماهیت گرم و تر دارند مانند روغن بادام شیرین یا روغن نارگیل و یا نشستن در آب جوشیده ولرم شده همراه این روغن ها و یا تزریق آنها به داخل واژن (برای جذب و تاثیر بیشتر برای افرادی که باکره نیستند) برای این افراد مناسب است.
افراد با مزاج سرد و خشک و گاهی گرم و خشک که در زمان نزدیکی به علت خشکی مخاط واژن دچار درد یا حتی زخم و خونریزی می شوند نیز می توانند از این درمان ها بهره ببرند.
استفاده از روغن زرد حیوانی نیز باعث برطرف شدن خشکی دهانه رحم و افزایش انعطاف پذیری آن شوند. این روغن خاصیت غذارسانی نیز دارد. جهت استفاده از این روغن باید اجازه دهند تا روغن کمی ولرم شود و به صورت موضعی از آن استفاده کنند.
دم کرده گیاهانی که مزاج گرم دارند مانند بابونه برای گرم کردن رحم افرادی که دارای رحم سرد و خشک هستند بسیار مفید است. به طور مثال دو قاشق غذاخوری بابونه را در دو لیوان آب برای مدت ده دقیقه آب بجوشانند. سپس درب آن را گذاشته و اجازه دهند تا دم بکشد. سپس محلول را صاف کرده و داخل آن بنشینند و یا به روشی که گفته شد آن را داخل رحم تزریق کنند. برای رطوبت بخشی نیز می توان روغن های گفته شده را به این محلول اضافه کرد.
همانطور که قبلا توضیح داده شد، بافت رحم دارای اعصاب بسیار زیادی است که تمایل به گیاهان خوشبو و عطرهای طبیعی مانند گلاب، مشک و عنبر دارد. بنابراین آغشته کردن لباس زیر به گلاب یا عنبر برای رحم مفید است. همچنین می توان یه گاز را به این مواد آغشته کرده و در ناحیه بین دوپا قرار داده و لباس زیر را پوشید. آبزن با گلاب هم مورد توصیه می باشد. این روش ها برای افرادی که رحم خشکی دارند توصیه می شود. دم کرده گل ختمی نیز برای این دسته از افراد مفید است.
استفاده از بخور و یا دودها که اثر خشک کنندگی دارند برای از بین بردن رطوبت های زائد در سرد و ترها، بسیار مفید است. در افرادی که ترشحات رحمی خیلی زیادی دارند (که معمولا در مزاج های تر بیشتر دیده می شود) استفاده از دود عنبر نسارا یا اسفند، خاکشیر و گلپر در ناحیه پرینه می تواند در کاهش این ترشحات، جلوگیری از عفونت ها و درمان آنها موثر باشد.
بخور گیاهانی مثل آویشن، بابونه و یا رازیانه (کمی از این گیاهان را در آب درحال جوشیدن بریزید) در ناحیه پرینه بین دوپا نیز در سرد و ترها و همچین سرد و خشک ها برای گرم کردن رحم مفید است.
استفاده موضعی از روغن های گرم مثل بابونه، بادام تلخ و سیاهدانه نیز برای سرد و تر ها توصیه می شود.
در افراد با رحم های گرم و خشک مهم است که رطوبت به رحم رسانده شود و محیط رحم خنک شود. استفاده از گل بنفشه، گل پنیرک و یا گل ختمی به این افراد توصیه می شود.
گل بنفشه و گل پنیرک را باید داخل آب سرد بریزند و اجازه دهند برای ۲۰ دقیقه بماند سپس محلول را صاف کرده و استعمال شود. گل ختمی باید در آب جوش ریخته شود و پس از ولرم شدن محلول را صاف کرده و استعمال کنند. این گیاهان رطوبت بخش های خوبی هستند. برای رطوبت بخشی بیشتر می توان از روغن بادام شیرین، روغن بنفشه و یا روغن کدو نیز داخل این محلول ها یا به صورت جداگانه و با تزریق آن ها به داخل رحم استفاده کرد.
همانطور که پیش تر گفته شد افراد با رحم گرم و خشک مستعد سوزش، خارش و ترشحات زرد رنگ هستند و درمان های موضعی گفته شده می تواند در درمان این علائم موثر باشند.
گرم و تر ها که رحم ها و واژن های گرم و تری دارند نیز می توانند از داروهایی که برای گرم و خشک ها استفاده می شود استفاده کنند اما با رطوبت رسانی کمتر. بنابراین استفاده از روغن بفشه، روغن کدو و یا روغن گشنیز که ماهیت خنکی دارند می توانند به صورت موضعی به آنها کمک کند. نشستن در محلول گلاب با دم کرده بابونه برای این افراد کافیست. اضافه کردن کمی سرکه که اثرات خشک کنندگی دارد و حرارت بابونه را تعدیل می کند به این آبزن برای گرم و ترها توصیه می شود.
توجه کنید که برای بررسی وجود حساسیت نسبت به روغن های گفته شده بهتر است مقدار کمی از روغن را در ابتدا توسط گوش پاکن در قسمت ابتدایی واژن تست کنید نیم ساعت صبر کنید تا در صورت عدم وجود حساست و یا تحریک داخل واژن استفاده کنید.
بادکش گذاری برای درمان علامتی کوتاه مدت و گذرا برای افرادی که دچار خونریزی های شدید هستند می تواند موثر باشد.
بادکش بالاتنه چون فشار را از پایین به سمت بالای بدن منتقل می کند می تواند به صورت مقطعی باعث کاهش خونریزی شود. بادکش زیر پستان ها يا، زیر بغل، بادکش بین دو کتف و سرشانه ها و پشت بازوها می تواند به این افراد کمک کند و با برداشتن فشار از روی لگن و انتقال آن به بالا تنه خونریزی را به صورت موقت کاهش دهد.
بادکش گذاری عضلات پشت ران و پشت ساق پا و یا بادکش لغزان از پهلوها به سمت میان دوراه (بین پاها) می تواند کمک کند تا فشار از بالای بدن به پایین بدن منتقل شود و مواد از بالای بدن به سمت رحم و روده برده شود و دفع بیشتر مواد خصوصا از طریق رحم را به همراه خواهد داشت.
توجه داشته باشید در طب سنتی ایرانی برای درمان هر نوع بیماری ابتدا شناخت علت، سپس اصلاح مزاج همراه با سبک زندگی متناسب با مزاج و بعد از آن دارو درمانی و در نهایت استفاده از اقدامات دستی مانند حجامت، فصد و … باید به ترتیب گفته شده رعایت شود.